Mat á lestri orðaleysa er ein besta leiðin til að meta þekkingu nemanda á tengslum bókstafs og hljóðs. Þessi þekking er undirstaða þess að nemandi geti beitt hljóðaaðferðinni og umskráð texta af öryggi. Á þessu prófi lesa nemendur merkingarlaus bullorð (orð eins og illspur, fébi, bruppa) sem lúta hljóðkerfi íslenskunnar en þar sem orðin þýða ekkert getur nemandinn ekki stutt sig við merkingu þeirra til að umskrá textann.

Öryggi við beitingu hljóðaaðferðar er forsenda þess að nemandi geti byggt upp sjónrænan orðaforða og sjálfvirkur lestur orðmynda er forsenda góðrar lesfimi. Próf í orðleysulestri er 40 atriða einstaklingspróf sem tekur 1-2 mínútur í fyrirlögn á hvern nemanda. Fái nemandi slakar niðurstöður á þessu prófi þarf að leggja fyrir hann stafakönnun og kanna þekkingu hans á hljóðum bókstafa og ritun þeirra.

Sjónrænn orðaforði er safn orðmynda þar sem nemandinn þekkir hljóðræna og sjónræna mynd orða ásamt merkingu fyrirhafnarlaust og án umhugsunar. Prófið er 40 atriða einstaklingspróf sem tekur 1-2 mínútur í fyrirlögn þar sem nemendur lesa stök, merkingarbær orð og veitir það upplýsingar um það hvort og hversu hratt nemandinn þekkir orð um leið og hann sér þau.

Fái nemandi slakar niðurstöður á þessu prófi geta verið veikleikar í beitingu hljóðaaðferðar hjá honum eða hann þarfnast þjálfunar með aðferðum endurtekins lestrar. Góður sjónrænn orðaforði er forsenda þess að nemandi geti lesið texta af öryggi og áreynslulaust og er þar af leiðandi forsenda lesfimi. Besta leiðin til að auka sjónrænan orðaforða er að þjálfa lestur með aðferðum endurtekins lestrar.

Tilgangur stuðningsprófanna er að fá betri upplýsingar um mögulegar ástæður fyrir slöku gengi nemenda á lesfimiprófi. Eðlilegt er að stuðningsprófin séu notuð oftar með ungum nemendum sem eru að ná tökum á lestri á meðan forsendur þeirra til lestrarnáms eru enn að skýrast.

Viðmiðunarreglan er sú að leggja á stuðningsprófin fyrir nemendur sem eru undir mælitölu 8 (7 eða lægri) á lesfimiprófi þar til viðunandi árangur næst eða skýring á slöku gengi í lestrarnámi liggur fyrir. Þetta á við um nemendur á öllum stigum grunnskólans því skortur á færni í grunnaðferðum lestrar kemur í veg fyrir að nemendur nái góðum tökum á lesfimi óháð aldri sem aftur getur haft áhrif á möguleika nemenda að skilja texta.

Fái nemandi slakar niðurstöður á orðleysuprófi þarf að leggja fyrir hann stafakönnun og kanna hversu góðum tökum hann hefur náð á heiti og hljóði bókstafa ásamt ritun þeirra. Á Læsisvefnum er að finna stafakönnun sem kennarar geta notað til að kanna bókstafsþekkingu nemenda sinna með reglulegu millibili eða þar til hún er orðin fullkomlega nákvæm og sjálfvirk.

Fái nemandinn viðunandi niðurstöður á orðleysuprófi en slakar á mati á sjónrænum orðaforða þarf að þjálfa lesfimi með aðferðum endurtekins lestrar til að efla sjálfvirkni og nákvæmni. Á Læsisvefnum, undir lesfimihluta vefsins, má finna ýmsar leiðir til að efla sjónrænan orðaforða nemenda og styrkja grunninn að lesfimi.

Kennarar geta lagt stuðningsprófin fyrir þyki þeim ástæða til að afla upplýsinga um stöðu ungra nemenda sem eru í neðri mörkum meðaltals með mæltölur 8 eða 9 á lesfimiprófi. Loks getur notkun stuðningsprófanna verið gagnleg til að afla nýrra upplýsinga í kjölfar íhlutunar um stöðu grunnaðferða í lestri hjá nemendum með greindan lestrarvanda.