Reglugerð um kortlagningu hávaða og aðgerðaáætlanir.

Hávaðavísar.

I. Dags-kvölds-nætur hávaðavísir L_den.

1. Dags-kvölds-nætur hávaðavísir L_den er gefinn upp í desíbelum og skilgreindur samkvæmt eftirfarandi jöfnu:
   
   Lden = 10•log(1/24*(12*10 Lday/10 + 4*10 (Levening + 5)/10 + 8*10 (Lnight + 10)/10))

2. Um jöfnuna í 1. lið og útreikning á L_den gildir eftirfarandi:

   1. L_day er vegið langtíma meðalhljóðstig með A-síu, eins og það er skilgreint í ISO 1996-2:1987, ákvarðað yfir alla daga ársins.
   2. L_evening er vegið langtíma meðalhljóðstig með A-síu, eins og það er skilgreint í ISO 1996-2:1987, ákvarðað yfir öll kvöld ársins.
   3. L_night er vegið langtíma meðalhljóðstig með A-síu, eins og það er skilgreint í ISO 1996-2:1987, ákvarðað yfir allar nætur ársins.
   4. Dagur er tólf klukkustundir frá 07.00 til 19.00, kvöld er fjórar klukkustundir frá 19.00til 23.00 og nótt er átta klukkustundir frá 23.00 til 07.00.
   5. Ár er viðkomandi ár með tilliti til hávaða og meðalár með tilliti til veðurfræðilegra aðstæðna.
   6. Frísviðsgildi er metið, sem þýðir að ekki er tekið tillit til endurkastaðs hljóðs frá vegg þess mannvirkis sem verið er að meta. Almennt þýðir þetta leiðréttingu um 3 dB ef um mælingu er að ræða.

3. Hæð matspunktar fyrir L_den er háð aðstæðum á eftirfarandi hátt:

   1. Við útreikning hávaða vegna hávaðakortlagningar í eða við mannvirki skal matspunkturinn vera í 2,0 ± 0,2 m (1,8 til 2,2 m) og 4,0 ± 0,2 m (3,8 til 4,2 m) hæð frá jörðu og við þá hlið mannvirkisins þar sem hávaðinn er mestur.
   2. Við mælingar vegna hávaðakortlagningar með tilliti til hávaða í eða við mannvirkimá velja aðrar hæðir, þó aldrei lægra en 1,5 m yfir jörðu og leiðrétta skal niðurstöðuna miðað við jafngilda 4 m hæð yfir jörðu.
   3. Fyrir önnur tilvik, svo sem við mat á hávaða við gerð skipulagsáætlana og afmörkun hávaðasvæða má velja aðra hæð yfir jörðu, en þó aldrei lægra en 1,5 m yfir jörðu, t.d. fyrir dreifbýl svæði með einnar hæðar húsum, við hönnun staðbundinna aðgerða sem ætlað er að minnka áhrif hávaða á tilteknar byggingar eða við gerð nákvæms hljóðkorts af afmörkuðu svæði er sýnir hávaða við einstakar íbúðir.

II. Nætur hávaðavísir L_night.

1. Nætur hávaðavísirinn L_night er vegið langtíma meðalhljóðstig með A-síu, eins og það er skilgreint í ISO 1996-2:1987, ákvarðað yfir öll næturtímabil ársins, þar sem:

   1. Nótt er átta klukkustundir eins og skilgreint er í lið I.
   2. Ár er viðkomandi ár með tilliti til hávaða og meðalár með tilliti til veðurfræðilegraaðstæðna, eins og skilgreint er í lið I.
   3. Frísviðsgildi er metið, eins og mælt er fyrir um í lið I.
   4. Matspunkturinn er sá sami og fyrir L_den

Skv. reglugerð 830/2019: Í stað II. viðauka við reglugerðina kemur nýr II. viðauki, sem er birtur á ensku í C-deild Stjórnartíðinda, sem fylgiskjal við auglýsingu nr. 1/2019, með heimild í 2. mgr. 4. gr., sbr. 2. mgr. 3. gr. laga nr. 15/2005 um Stjórnartíðindi og Lögbirtingablað.

II. viðauki reglugerðarinnar breytist í samræmi við viðauka, sem er birtur á ensku í C-deild Stjórnartíðinda, sem fylgiskjal við auglýsingu nr. 8/2022, með heimild í 2. mgr. 4. gr., sbr. 2. mgr. 3. gr. laga nr. 15/2005 um Stjórnartíðindi og Lögbirtingablað.

Aðferðir við mat á skaðlegum áhrifum.

1. Skaðleg áhrif.
Að því er varðar að meta skaðleg áhrif skal hafa eftirfarandi í huga:
– blóðþurrðarhjartasjúkdóm (IHD) sem svarar til kóðanna BA40 til BA6Z í alþjóðlegu sjúkdóma- og dánarmeinaskránni ICD-11 sem Alþjóðaheilbrigðismálastofnunin kom á fót,
– mikið ónæði (HA),
– mikla röskun svefns (HSD).

2. Útreikningur á skaðlegum áhrifum.
Skaðleg áhrif skulu reiknuð út með því að nota annað af eftirfarandi:
– hlutfallsleg áhætta (e. relative risk (RR)) á skaðlegum áhrifum, skilgreind sem

(Formúla 1)

– óvefengjanleg áhætta (e. absolute risk (AR)) á skaðlegum áhrifum, skilgreind sem

(Formúla 2)

2.1. Blóðþurrðarhjartasjúkdómur (IHD).
Fyrir útreikning á hlutfallslegri áhættu (RR) skal, að því er tekur til skaðlegra áhrifa blóðþurrðarhjartasjúkdóms (IHD) og að því er varðar nýgengishlutfallið (i), nota eftirfarandi tengsl skammtastærða og áhrifa:

(Formúla 3)
fyrir hávaða frá vegum.

2.2. Mikið ónæði (HA).
Fyrir útreikning á óvefengjanlegri áhættu (AR) skal, að því er tekur til skaðlegra áhrifa frá miklu ónæði (HA), nota eftirfarandi tengsl skammtastærða og áhrifa:

(Formúla 4)
fyrir hávaða frá vegum,

(Formúla 5)
fyrir hávaða frá járnbrautum,

(Formúla 6)
fyrir hávaða frá loftförum

2.3. Mikil röskun svefns (HSD).
Fyrir útreikning á óvefengjanlegri áhættu (AR) skal, að því er tekur til skaðlegra áhrifa frá miklu ónæði (HSD), nota eftirfarandi tengsl skammtastærða og áhrifa:

(Formúla 7)
fyrir hávaða frá vegum,

(Formúla 8)
fyrir hávaða frá járnbrautum,

(Formúla 9)
fyrir hávaða frá loftförum.

3. Mat á skaðlegum áhrifum.
3.1. Meta skal sérstaklega váhrif á íbúa fyrir hvern hávaðavald og skaðleg áhrif. Ef sömu einstaklingar verða samtímis fyrir áhrifum frá mismunandi hávaðavöldum mega skaðleg áhrif alla jafna ekki vera uppsöfnuð. Þó má bera þessi áhrif saman til að meta hlutfallslegt mikilvægi hvers
hávaðavalds.
3.2. Mat vegna blóðþurrðarhjartasjúkdóms (IHD).
3.2.1. Að því er varðar blóðþurrðarhjartasjúkdóm (IHD) ef um er að ræða hávaða frá járnbrautum og loftförum er talið að íbúar sem verða fyrir áhrifum frá gildum sem eru hærri en viðeigandi Lden séu í aukinni áhættu á blóðþurrðarhjartasjúkdómi (IHD) þótt ekki sé unnt að reikna út nákvæman fjölda N af tilfellum blóðþurrðarhjartasjúkdóms (IHD).
3.2.2. Að því er varðar blóðþurrðarhjartasjúkdóm (IHD) ef um er að ræða hávaða frá vegum er hlutfall tilfella tiltekinna skaðlegra áhrifa hjá íbúum sem verða fyrir áhrifum frá hlutfallslegri áhættu (RR), sem reiknað er með að séu af völdum umhverfishávaða, leitt út fyrir hávaðavald x (umferð), skaðleg áhrif y (blóðþurrðarhjartasjúkdóm (IHD)) og nýgengi i, með:

(Formúla 10)

Þar sem:
– PAFx,y er sá hluti sem er rekjanlegur til íbúa,
– samstæða af hávaðaböndum j (e. j noise band) er mynduð úr stökum böndum sem ná yfir að hámarki 5 dB (t.d.: 50–51 dB, 51–52 dB, 52–53 dB o.s.frv. eða 50–54 dB, 60–64 dB o.s.frv.),
– pj er hlutfall heildaríbúafjölda P á svæðinu, sem er metið, sem verða fyrir áhrifum frá j-unda váhrifabandinu sem tengist tiltekinni hlutfallslegri áhættu (RR) af tilteknum skaðlegum áhrifum RRj,x,y. RRj,x,y er reiknað út með því að nota formúlurnar sem er lýst í 2. lið þessa viðauka, reiknað út við miðlægt gildi fyrir hvert hávaðaband (t.d.: með hliðsjón af tiltækileika gagna, við 50,5 dB fyrir hávaðaband sem er skilgreint á bilinu 50–51 dB, eða 52
dB fyrir hávaðabandið 50–54 dB).

3.2.3. Að því er varðar blóðþurrðarhjartasjúkdóm (IHD) ef um er að ræða hávaða frá vegum er heildarfjöldi tilfella N af tilfellum blóðþurrðarhjartasjúkdóms (IHD) (einstaklingar sem verða fyrir skaðlegum áhrifum y; fjöldi rekjanlegra tilfella) vegna hávaðavalds x þá:

(Formúla 11)

fyrir veg.
Þar sem:
– PAFx,y,i er reiknað út fyrir nýgengi i,
– ly er nýgengishlutfall blóðþurrðarhjartasjúkdóms (IHD) á svæðinu sem verið er að meta, sem hægt er að fá úr tölfræðilegum upplýsingum um heilbrigði fyrir landsvæðið eða landið þar sem svæðið er,
– P er heildaríbúafjöldi á svæðinu sem verið er að meta (summa íbúa í mismunandi hávaðaböndum).
3.3. Að því er varðar mikið ónæði (HA) og mikla röskun svefns (HSD) ef um er að ræða hávaða frá vegum, járnbrautum og loftförum er heildarfjöldi N af einstaklingum sem verða fyrir skaðlegum áhrifum y (fjöldi rekjanlegra tilfella) vegna hávaðavalds x, fyrir hverja samsetningu
hávaðavalda x (hávaðavaldur vegur, járnbraut eða loftfar) og skaðlegra áhrifa y (mikið ónæði (HA), mikil röskun svefns (HSD)), þá:

(Formúla 12)

Þar sem:
– ARx,y er óvefengjanleg áhætta (AR) af viðkomandi skaðlegum áhrifum (mikið ónæði (HA), mikil röskun svefns (HSD)) og er reiknuð út með því að nota formúlurnar sem settar eru fram í 2. lið þessa viðauka, reiknað út við miðlægt gildi fyrir hvert hávaðaband (t.d.: með hliðsjón af tiltækileika gagna, við 50,5 dB fyrir hávaðaband sem er skilgreint á bilinu 50–51 dB, eða 52 dB fyrir hávaðabandið 50–54 dB),
– nj er fjöldi fólks sem verður fyrir áhrifum frá j-unda váhrifabandinu.
4. Endurskoðanir í framtíðinni.
Tengslin milli skammtastærða og áhrifa, sem innleidd verða við endurskoðun þessa viðauka í framtíðinni, munu einkum varða:
– tengsl milli ónæðis og Lden fyrir hávaða frá atvinnustarfsemi,
– tengsl milli röskunar svefns og Lnight fyrir hávaða frá atvinnustarfsemi.
Ef nauðsyn krefur er hægt að tilgreina sérstök tengsl skammtastærðar og áhrifa fyrir:
– íbúðarhús með sérstakri einangrun gegn hávaða eins og skilgreint er í VI. viðauka,
– íbúðarhús sem eru með kyrrlátri hlið eins og skilgreint er í VI. viðauka,
– mismunandi loftslag/mismunandi þjóðmenningu,
– viðkvæma hópa í þjóðfélaginu,
– tónrænan hávaða frá atvinnustarfsemi,
– hávaða með högghljóðum frá atvinnustarfsemi og önnur sértilvik.

Lágmarkskröfur fyrir hávaðakort.

1. Hávaðakort er framsetning gagna með tilliti til eftirfarandi atriða:

   1. Stöðu ársins á undan sbr. 7. gr. Hávaðakort getur einnig sýnt fyrrverandi, núverandi eða framtíðar stöðu hávaða með tilliti til hávaðavísis eftir því sem við á.
   2. Hávaða yfir umhverfismörkum.
   3. Mat á fjölda íbúða, skóla og sjúkrahúsa á tilteknu svæði með tilteknu gildi á hávaðavísi.
   4. Mat á fólksfjölda á svæði sem verður fyrir hávaða.

2. 2. Hávaðakort má kynna almenningi sem:

   1. Uppdrátt eða graf.
   2. Tölulegar upplýsingar í töflu.
   3. Tölulegar upplýsingar á rafrænu formi.

3. 3. Hávaðakort fyrir þéttbýli skulu leggja sérstaka áherslu á hávaða frá:

   1. Umferð á vegum.
   2. Flugvöllum.
   3. Iðnaðarsvæðum, þar með töldum höfnum.

4. 4. Hávaðakort mun verða notað í eftirfarandi tilgangi sem:

   1. Gagnasafn til að senda til Umhverfisstofnunar.
   2. Grunnur fyrir aðgerðaáætlanir sbr. 8. gr.
   3. Forsenda fyrir afmörkun kyrrlátra svæða sbr. 9. gr.
   4. Uppspretta upplýsinga fyrir almenning sbr.10. gr.
5. 5. Lágmarkskröfur fyrir hávaðakort vegna upplýsinga sem senda á Umhverfisstofnunkoma fram í 5. og 6. tölul. I. kafla og 5., 6. og 7. tölul II. kafla viðauka VI.

6. 6. Viðbótarupplýsingar vegna upplýsinga til almennings skv. 8. og 10. gr. má birta t.d. sem:

   1. Kort sem sýna hvar farið er yfir umhverfismörk.
   2. Kort sem sýna mismun á núverandi stöðu og mögulegum aðstæðum í framtíðinni.
   3. Kort sem sýna gildi hávaðavísa í annarri hæð en 4 m þar sem það á við.
7. 7. Hávaðakort skulu vera sett fram í samræmi við alþjóðlega staðla svo sem ISO 19992:1987.
8. 8. Svæðisbundin hávaðakort skulu gerð miðað við mat á hávaða í 4 m hæð og í 5 dBbilum fyrir L_den og L_night eins og skilgreint er í viðauka VI.
9. 9. Fyrir þéttbýli skulu gerð sérstök hávaðakort fyrir umferð á vegum, flugumferð oghávaða frá atvinnustarfsemi. Heimilt er að gera kort fyrir aðrar uppsprettur.

Lágmarkskröfur fyrir aðgerðaáætlanir.

1. Aðgerðaáætlun skal hið minnsta innihalda eftirfarandi atriði:

   1. Lýsingu á þéttbýli, stórum vegum eða stórum flugvöllum og öðrum hávaðauppsprettum sem fjallað er um í áætluninni.
   2. Upplýsingar um viðkomandi sveitarstjórn.
   3. Upplýsingar lög og reglur er tengjast gerð aðgerðaáætlunarinnar.
   4. Gildandi umhverfismörk.
   5. Yfirlit um niðurstöður hávaðakortlagningar.
   6. Mat á fjölda fólks sem verður fyrir óþægindum vegna hávaða, greiningu á vandamálum og aðstæðum sem þörf er á að endurbæta.
   7. Samantekt um þátttöku almennings við gerð áætlunar sbr. 8. gr.
   8. Hávaðavarnir sem þegar eru til staðar og verkefni í undirbúningi.
   9. Aðgerðir sem hlutaðeigandi stjórnvöld ætla að grípa til næstu fimm ár, þar á meðal aðgerðir til að vernda kyrrlát svæði.
   10. Langtíma stefnumörkun.
   11. Kostnaðar upplýsingar (ef fyrirliggjandi): kostnaðaráætlanir, kostnaðarmat á árangri,kostnaðarmat á úrbótum.
   12. Áætlaðar ráðstafanir til að meta framkvæmd og niðurstöður aðgerðaáætlana.

2. Aðgerðir sem sveitarstjórnir hyggjast grípa til á viðkomandi sviði geta til dæmisinnfalið:

   1. Umferðaskipulag.
   2. Skipulag landnotkunar.
   3. Tæknilegar aðgerðir við hávaðauppsprettu.
   4. Val á hljóðlátari uppsprettu.
   5. Minnkun á hljóðleiðni.
   6. Aðgerðir eða hvatar sem byggja á reglum eða hagrænum atriðum.
3. Hver aðgerðaáætlun á að innihalda mat á fækkun fólks sem verður fyrir áhrifum(ónæði, svefntruflun eða annað) þegar áætlunin hefur komið til framkvæmda.

Gögn sem senda á til Umhverfisstofnunar.

I. Fyrir þéttbýli:

1. Stutt lýsing: staðsetning, stærð og íbúafjöldi.
2. Upplýsingar um hvaða aðili ber ábyrgð á viðkomandi hávaðakortlagningu eðaaðgerðaáætlun, svo sem Vegagerðin, Flugmálastjórn eða sveitarstjórn.
3. Verkefni til stjórnunar hávaða sem lokið er við og hávaðavarnir sem eru til staðar.
4. Reikniaðferðir eða mæliaðferðir sem hafa verið notaðar.

5. Mat á fjölda fólks (gefið upp í hundruðum) sem býr í íbúðum sem verða fyrir hávaðaá hverju eftirfarandi gildisbila fyrir L_den í dB í 4 m hæð yfir jörðu á þeirri hlið sem verður fyrir mestum hávaða: 55-59, 60-64, 65-69, 70-74, >75. Þetta skal gert sérstaklega fyrir umferð á vegum, flugumferð og hávaða frá atvinnustarfsemi. Tölurnar skulu námundaðar upp að næsta hundraði (100 = milli 50 og 149; 0= minna en 50). Tilgreina skal hvaða áhrif stórir vegir og stórir flugvellir hafa. Til viðbótar skal tilgreina, þar sem við á og þar sem slíkar upplýsingar liggja fyrir, fjölda fólks í ofangreindum flokkum sem búa í íbúðum sem hafa:

   1. Sérstaka einangrun gegn umræddum hávaða, þ.e. sérstaka einangrun byggingagegn einni eða fleiri gerðum af umhverfishávaða, tengt viðeigandi útloftun eða loftræstibúnaði þannig að hægt sé að viðhalda háu einangrunargildi gegn umhverfishávaða.
   2. Kyrra hlið, þ.e. hlið íbúðar þar sem gildi L_den í fjögurra metra hæð yfir jörðu og tvo metra frá hliðinni, vegna hávaða frá tiltekinni uppsprettu er a.m.k. 20 dB lægra en við þá hlið þar sem L_den er hæst.

6. Mat á þeim fjölda fólks (gefið í hundruðum) sem býr í íbúðum sem verða fyrirhávaða á hverju eftirfarandi gildisbila fyrir L_nótt í dB í 4 m hæð yfir jörðu á þeirri hlið sem verður fyrir mestum hávaða: 50-54, 55-59, 60-64, 65-69, >70. Þetta skal gert sérstaklega fyrir umferð á vegum, flugumferð og hávaða frá atvinnustarfsemi. Einnig má meta gögn fyrir gildisbilið 45-49. Tilgreina skal hvaða áhrif stórir vegir og stórir flugvellir hafa. Til viðbótar skal tilgreina þar sem við á og þar sem slíkar upplýsingar liggja fyrir, fjölda fólks í ofangreindum flokkum sem búa í íbúðum sem hafa:

   1. Sérstaka einangrun gegn umræddum hávaða, sbr. lið 5.
   2. Kyrra hlið, sbr. lið 5.
7. Þegar um framsetningu á korti er að ræða, skal hávaðakort a.m.k. sýna jafngildislínurfyrir 60, 65, 70 og 75 dB hljóðstig.
8. Yfirlit aðgerðaáætlana um mikilvæg atriði sjá viðauka V. Yfirlitið skal að hámarkivera 10 blaðsíður.

II. Fyrir stóra vegi og stóra flugvelli:

1. Almenn lýsing á veginum eða flugvellinum: staðsetning, stærð og gögn um umferð.
2. Lýsing á einkennum umhverfisins: þéttbýli, þorp, sveit eða annað, ásamt upplýsingum um landnotkun og stórar hávaðauppsprettur.
3. Verkefni til stjórnunar hávaða sem lokið er og hávaðavarnir sem eru til staðar.
4. Reikniaðferðir eða mæliaðferðir sem hafa verið notaðar.

5. Mat á þeim fjölda fólks (gefið upp í hundruðum) sem býr utan þéttbýlis í íbúðum semverða fyrir hávaða á hverju eftirfarandi gildisbila fyrir L_den í dB í 4 m hæð yfir jörðu á þeirri hlið sem verður fyrir mestum hávaða: 55-59, 60-64, 65-69, 70-74, >75. Til viðbótar skal tilgreina þar sem við á og þar sem slíkar upplýsingar liggja fyrir, fjölda fólks í ofangreindum flokkum sem búa í íbúðum sem hafa:

   1. Sérstaka einangrun gegn umræddum hávaða, sbr. lið 5 í kafla I.
   2. Kyrra hlið, eins og skilgreint er í lið 5 í kafla I.

6. Mat á fjölda fólks (gefið upp í hundruðum) sem býr í íbúðum sem verða fyrir hávaðaá hverju eftirfarandi gildisbila fyrir L_night í dB í 4 m hæð yfir jörðu á þeirri hlið sem verður fyrir mestum hávaða: 50-54, 55-59, 60-64, 65-69, >70. Einnig má meta gögn fyrir gildisbilið 45-49. Til viðbótar skal tilgreina þar sem við á og þar sem slíkar upplýsingar liggja fyrir, fjölda fólks í ofangreindum flokkum sem búa í íbúðum sem hafa:

   1. Sérstaka einangrun gegn umræddum hávaða, sbr. lið 5 í kafla I.
   2. Kyrra hlið, sbr. lið 5 í kafla I.
7. Heildarsvæði (í ha) sem verður fyrir gildum L_den hærra en 55, 65 og 75 dB hvert fyrir sig. Mat á fjölda íbúða (gefið upp í hundruðum) og fjölda fólks (gefið upp í hundruðum) sem býr á hverju svæði skal einnig tiltekið. Þessar tölur skulu ná yfir þéttbýlissvæði. Einnig skal sýna jafngildislínur fyrir 55 og 65 dB á einu eða fleiri kortum sem veita upplýsingar um staðsetningu þorpa, bæja og þéttbýli innan þessara lína.
8. Yfirlit aðgerðaáætlana um mikilvæg atriði sem lýst er í viðauka V. Yfirlitin skulu aðhámarki vera 10 blaðsíður.