Reglugerð um velferð dýra í flutningi.

I. KAFLI Flutningatæki.

1. Um flutningatæki.

1.1. Flutningatæki og meðfylgjandi búnaður skal hannaður, uppbyggður og viðhaldið til að tryggja eftirfarandi:

1. Komið sé í veg fyrir meiðsli og þjáningar og til að tryggja öryggi dýra.
2. Verja dýr gegn slæmu veðri, miklum hita og veðrabrigðum.
3. Auðvelt sé að þrífa og sótthreinsa flutningatækið og meðfylgjandi búnað.
4. Dýr geti ekki sloppið né dottið af flutningatækinu og eigi auðvelt með að þola hreyfingar tækisins.
5. Loftskipti í flutningatækinu séu fullnægjandi miðað við þarfir viðkomandi dýra.
6. Aðgengi að dýrunum sé þannig að hægt sé að hafa umsjón og eftirlit með þeim.
7. Yfirborð gólfs sé stamt og söfnunarkassi sé til staðar sem tekur við þvagi og saur.
8. Lýsing sé fullnægjandi til að hafa umsjón og eftirlit með dýrum.
9. Flutningatækið skal útbúið skilveggjum þannig að unnt sé að koma upp hólfum, nema um sé að ræða flutning í gámum eða flutningabúrum.
10. Skilveggir skulu vera nægilega sterkir til að þola þyngd dýranna. Skilveggir skulu vera þannig hannaðir að fljótlegt og auðvelt sé að færa þá til.
11. Tryggja skal nægilegt rými í hverju hólfi sem dýr, önnur en alifuglar, eru í og á öllum hæðum til þess að tryggja nægileg loftskipti ofan við dýrin þegar þau eru í eðlilegri, uppréttri stöðu, án þess að eðlilegar hreyfingar þeirra miðað við aðstæður séu hindraðar.
12. Ef flutningur er áætlaður til að vara meira en 3 klst. skal búnaður til neyðaraflífunar vera aðgengilegur í flutningatæki, þó ekki við flutning alifugla.

1.2. Flutningatæki sem flytja dýr skulu vera merkt: dýraflutningatæki, fjárflutningabíll, hestakerra eða með öðrum sambærilegum upplýsandi texta og mynd. Textinn skal skrifaður með stórum bókstöfum í letri ekki minna en 10 cm og skal merkingin vera sýnileg annarri umferð bæði að framan og aftan á flutningatæki.

1.3. Flutningatæki skulu vera búin hentugum útbúnaði til umfermingar og affermingar. Þegar um er að ræða flutninga til slátrunar á sauðfé og svínum þá skal tryggt að fleiri útgönguleiðir en ein sé á flutningatæki.

2. Umferming og afferming.

2.1. Aðstöðu til umfermingar og affermingar, þ. á m. gólfgerð, skal hanna, byggja, viðhalda og nota með það í huga að:

1. Koma í veg fyrir meiðsli og þjáningar dýra og draga eftir mætti úr æsingi og of miklu álagi á dýrin þegar þau eru á hreyfingu og tryggja öryggi þeirra. Ef dýr eru ekki flutt í gámum skal þess gætt að yfirborðsfletir séu ekki hálir og hliðarvarnir þannig að dýrin geti ekki sloppið út.
2. Auðvelt sé að hreinsa og sótthreinsa.
3. Skábrautir skulu ekki vera brattari en 20° þ.e. 36,4% frá láréttu fyrir svín, kálfa og hesta, og 26° þ.e. um það bil 50% halli, fyrir sauðfé og nautgripi, aðra en kálfa. Sé halli meiri en 10° þ.e. 17,6% frá láréttu, skal útbúa skábrettin með sérstökum hætti, t.d. með þverrimum til að tryggja að dýr geti farið upp eða niður skábrettið án áhættu og erfiðleika.
4. Á lyftarapöllum og á efri gólfum skulu vera dýrheldar öryggishindranir, nema dýr séu flutt í gámum.
5. Góð lýsing þarf að vera fyrir hendi við umfermingu og affermingu.

3. Ákvæði vegna flutnings með loftfari.

3.1. Dýr skal flytja í gámum, stíum eða básum, eftir því hvaða tegund um er að ræða, í samræmi við reglugerð Alþjóðasambands flugfélaga (IATA) um flutning á lifandi dýrum.

4. Ákvæði vegna flutninga á sjó.

4.1. Styrkur grinda í stíum og þilfars skal miðast við þau dýr sem flutt eru hverju sinni.

4.2. Frárennsliskerfi skal vera nægilega öflugt til að fjarlægja vökva úr stíum og af þilförum við allar aðstæður.

4.3. Eldvarnarkerfi skal vera í fullu samræmi við gildandi staðal alþjóðlegs samnings um öryggi á sjó (SOLAS).

4.4. Flutningsaðilar skulu flytja með sér nægilegan undirburð, fóður og vatn til að fullnægja lágmarkskröfum um fóður og vatn fyrir viðkomandi tegundir.

4.5. Óheimilt er að flytja dýr yfir úthaf frá 1. október til 15. maí.

4.6. Ákvæði í viðauka II skulu uppfyllt.

5. Ákvæði vegna flutnings í lokuðu en lausu flutningsrými.

5.1. Dýraflutningagámar skulu vera vel og greinilega merktir og á þann hátt sem sýnir að í þeim séu lifandi dýr og með merki sem sýnir hvað sé efri hluti gámsins, nema hægt sé að sjá inn í flutningabúr á öllum hliðum.

5.2. Þegar verið er að flytja og meðhöndla gáma skulu þeir ávallt standa láréttir og eftir því sem unnt er skal dregið úr rykkjum eða hristingi. Festa skal gáma tryggilega til þess að koma í veg fyrir að þeir færist til vegna hreyfingar flutningatækis.

5.3. Gámar sem vega meira en 50 kg skulu vera útbúnir með nægilega mörgum rétt hönnuðum og vel staðsettum öryggisfestingum sem er vel við haldið, svo að unnt sé að festa þá tryggilega við flutningatækið sem á að flytja þá. Gáma skal festa við flutningatækið áður en ferð er hafin til þess að koma í veg fyrir að þeir færist til við hreyfingar flutningatækis.

II. KAFLI Meðferð dýra við flutning.

1. Ástand dýra fyrir flutning.

1.1. Óheimilt er að flytja dýr nema það sé nógu vel á sig komið til að þola fyrirhugaða ferð og öll dýr skal flytja við aðstæður sem tryggja að þau verði ekki fyrir meiðslum eða þjáist að óþörfu.

1.2. Særð dýr og dýr sem eru veikburða eða bera sjúkdómseinkenni, eru ekki fær til flutnings og sérstaklega ekki ef:

1. Þau geta ekki hreyft sig af eigin rammleik án sársauka og geta ekki gengið óstudd.
2. Þau eru með djúp opin sár.
3. Um er að ræða þunguð kvendýr og 90% eða meira af áætluðum meðgöngutíma er liðinn, eða kvendýr sem hafa eignast afkvæmi innan 5 daga.
4. Um er að ræða nýfætt spendýr þar sem naflastrengur er ógróinn.
5. Um er að ræða grísi yngri en þriggja vikna, lömb yngri en 7 daga og kálfa og folöld yngri en 10 daga, nema dýrin séu flutt skemmra en 100 km vegalengd eða tryggt sé að þau geti lagst og hafi viðeigandi undirburð sem hæfi tegundinni.

1.3. Þrátt fyrir lið 1.2 má flytja sjúk eða meidd dýr séu þau flutt með samþykki dýralæknis vegna, eða í kjölfar, meðferðar eða greiningar dýralæknis. Slíka flutninga skal hins vegar aðeins leyfa þegar þeir valda, dýrum sem í hlut eiga, ekki ónauðsynlegum þjáningum. Dýr sem eru að koma úr aðgerð, svo sem geldingu, má flytja að því tilskildu að sár séu gróin eða lokuð.

1.4. Mjólkandi kýr og huðnur skal mjólka rétt áður en þær eru færðar á flutningatæki.

2. Ferming, afferming og flutningar.

2.1. Reka skal dýr með nærgætni og þannig að hjarðeðli þeirra nýtist sem best. Óheimilt er að hræða þau, æsa upp eða fara illa að þeim og með þau, svo sem að sparka í eða slá þau. Við rekstur skal gæta þess að þau séu ekki felld. Óheimilt er að lyfta dýri upp á höfði, eyrum, hala eða hári. Þegar þörf krefur skal teyma hvert dýr fyrir sig. Óheimilt er að nota tæki sem gefa rafstuð eða oddhvöss áhöld við rekstur.

2.2. Óheimilt er að tjóðra dýr á hornum, nasahring eða með því að binda saman fætur þeirra. Kálfa skal ekki múlbinda né óbandvön hross. Sé nauðsynlegt að binda dýr skulu reipi, tjóður eða annað sem notað er vera:

1. Svo sterkt að það slitni ekki við eðlilegar flutningsaðstæður.
2. Hönnuð þannig að það skapi ekki hættu á meiðslum eða hengingu og þannig að auðvelt og fljótlegt sé að leysa dýrin.

2.3. Við eftirfarandi aðstæður skal meðhöndla og flytja dýr aðgreind:

1. Dýr ólíkra tegunda.
2. Dýr af mjög ólíkri stærð eða aldri.
3. Fullorðna undaneldisgelti og stóðhesta.
4. Kynþroska karldýr frá kvendýrum.
5. Hyrnda nautgripi frá óhyrndum.
6. Dýr sem eru óvinveitt hvert öðru.
7. Tjóðruð dýr frá ótjóðruðum.
8. Leitast skal við að dýr úr sömu stíu eða eldisrými fylgist að við flutning.

Töluliðir a., b. og e. eiga ekki við þegar dýrin hafa verið alin upp saman, eru vön hvert öðru, aðskilnaður myndi valda dýrunum óþarfa þjáningum og/eða streitu eða þegar um er að ræða kvendýr sem ferðast með ungviði.

2.4. Veikist dýr eða meiðist meðan á ferð stendur skal aðskilja þau frá öðrum dýrum og veita þeim bráðahjálp eins fljótt og unnt er. Þau skulu hljóta viðeigandi meðferð dýralæknis og ef nauðsyn krefur, vera aflífuð í samræmi við reglugerð um vernd dýra við aflífun.

2.5. Deyfilyf skal ekki gefa dýrum í flutningi nema það sé nauðsynlegt vegna velferðar dýranna og þá samkvæmt ráðleggingum dýralæknis. Upplýsingar um tegund lyfs, magn og tímasetningu inngjafar skulu fylgja dýrunum í flutningi.

2.6. Rými skal, með tilliti til dýra og flutningsaðferðar, vera í samræmi við viðauka II og a.m.k. ekki vera minna en tölur í viðauka II sýna.

2.7. Í tilviki hesta er lágmarkslofthæð flutningsklefa minnst 75 cm hærri en herðakambur hestsins.

2.8. Óheimilt er að flytja dýr fyrir ofan hross á marghæða flutningatækjum.

2.9. Góð loftskipti skulu vera fyrir hendi til að tryggja að þörfum dýra um loft sé fullnægt, og tekið skal tillit til fjölda og tegundar dýra sem flytja á. Staðsetja skal gáma þannig að ekkert hindri loftskipti í þeim.

Lágmarksrými fyrir dýr skal a.m.k. vera í samræmi við eftirfarandi tölur:

A: Hross.

Landflutningar.

Á lengri ferðum verða folöld að geta legið og hafa viðeigandi undirburð.

Loftflutningar.

Rýmiskröfur miðað við þunga

Sjóflutningar.

B: Nautgripir.

Landflutningar.

Loftflutningar.

Sjóflutningar.

Dýr með fangi skulu fá 10% aukið rými.

C: Sauðfé og geitfé.

Landflutningar.

Loftflutningar.

Rýmiskröfur miðað við þunga sauðfjár/geitfjár.

Sjóflutningar.

D: Svín.

Landflutningar.

Öll svín verða að geta legið samtímis og staðið upprétt í náttúrulegri stöðu.

Til að uppfylla þessi lágmarksskilyrði skal þéttleiki svína vera að hámarki 235 kg/m².

Loftflutningar.

Sjóflutningar

E: Alifuglar.

Lágmarksgólfflötur

1. Hleðsla og afferming alifugla skal fara fram við lágmarkslýsingu en heimilt er að hafa ljós við flutning kalkúna.
2. Tryggja skal alifuglum nægjanlega loftræstingu meðan á tínslu, hleðslu, flutningi og affermingu stendur.
3. Þegar flutningabúrum er staflað skulu nauðsynlegar ráðstafanir gerðar til að minnka leka af saur á dýrin fyrir neðan. Tryggja skal að búrin séu stöðug.
4. Nýklaktir ungar skulu hafa aðgang að fóðri og vatni, nema ef flutningur varir innan við 24 klukkustundir og flutningi er lokið innan 48 klukkustunda.

Ákvæði fyrir dýraflutningaskip, gámaskip og ferjur.

1. Kröfur um gerð og útbúnað dýraflutningaskipa.

1.1. Styrkur grinda í stíum og þilfari skal miðast við þau dýr sem flutt eru hverju sinni og skulu slíkir útreikningar vera sannprófaðir.

1.2. Hólf sem dýr eru flutt í skulu útbúin loftræstikerfi sem gerir kleift að skipta algerlega um loft eins og hér segir:

1. Loftskipti 40 sinnum á klukkustund ef hólfið er alveg lokað og lofthæð er 2,30 m eða minni.
2. Loftskipti 30 sinnum á klukkustund ef hólfið er alveg lokað og lofthæð er meiri en 2,30 m.
3. 75% af framangreindum loftskiptum ef hólfið er að hluta til lokað.

1.3. Geymslurými fyrir eða framleiðslugeta á ferskvatni skal vera nægilega mikil til að fullnægja vatnsþörf dýra, með tilliti til hámarksfjölda og tegundar dýra sem flytja skal, svo og hámarkslengdar fyrirhugaðra ferða.

1.4. Afkastageta ferskvatnskerfisins á að vera slík að það geti stöðugt séð fyrir nægu ferskvatni í öllum rýmum og nægilegur fjöldi íláta þarf að vera þar fyrir hendi til þess að tryggja að dýrin hafi stöðugt aðgang að ferskvatni. Fyrir hendi skal vera varadælukerfi til þess að tryggja vatn ef bilun verður í aðalkerfinu.

1.5. Frárennsliskerfi skal vera nægilega öflugt til að fjarlægja vökva úr stíum og af þilförum við allar aðstæður. Frárennslisrör og rennur skulu flytja vökva til brunna eða tanka, og þaðan á að vera hægt að fjarlægja frárennslisvökvann með dælum eða þeyturum. Fyrir hendi skal vera aukadælukerfi til að tryggja frárennsli ef bilun verður í aðalkerfinu.

1.6. Nægileg birta skal vera á svæðum þar sem dýrin eru, á göngum og skábrautum til svæðanna. Varaljósakerfi er nauðsynlegt vegna hugsanlegra bilana í aðalrafkerfinu. Fyrir hendi skulu vera nægilega mörg handljós til að auðvelda umsjónarmönnum eftirlit og umönnun dýranna.

1.7. Eldvarnarkerfi skal vera í fullu samræmi við gildandi staðal alþjóðlegs samnings um öryggi á sjó (SOLAS).

1.8. Í stýrishúsi skipsins skulu eftirtalin kerfi fyrir dýr útbúin eftirlits-, stjórnunar- og aðvörunarkerfum:

1. Loftræstikerfi.
2. Ferskvatns- og frárennsliskerfi.
3. Ljósakerfi.
4. Ferskvatnsframleiðsla, þar sem það á við.

1.9. Aðalrafkerfi skal nægja til að veita þeim kerfum fyrir dýr, sem vísað er til í liðum 1.2, 1.4, 1.5 og 1.6 stöðuga orku við eðlilega starfsemi í dýraflutningaskipinu. Vararafkerfi á að geta komið í stað aðalkerfisins samfellt í þrjá sólarhringa.

2. Kröfur um flutning á hrossum með ferjum.

2.1. Heimilt er að flytja hross með ferjum innanlands. Einnig til Færeyja, en þá aðeins í samræmi við lög og reglugerðir um útflutning hrossa.

2.2. Hross skulu flutt með sérútbúnum hestakerrum sem auðvelt er að sótthreinsa. Þeim skal skipt niður í einstaklingsstíur með traustum búnaði milli hrossa og fyrir aftan og framan hvert hross.

2.3. Tryggja þarf góða loftræstingu og gott aðgengi að hrossum um borð í ferju. Hestakerra skal vera fest tryggilega við gólf ferjunnar.

2.4. Eftirlit með hrossum meðan á flutningi stendur, fóðrun þeirra og brynningu sem og flutningi þeirra í hestakerru til og frá skipi og frágangi um borð er á ábyrgð umráðamanns dýrs í flutningi.

2.5. Vegna útflutnings hrossa til Færeyja, skulu hestakerrur vera vandlega þrifnar og sótthreinsaðar áður en þær koma til Íslands. Framvísa skal opinberu vottorði þar að lútandi í hverri ferð. Hestakerrur frá Færeyjum skulu aldrei fara lengra í land, en inn á afmarkað tollsvæði á Íslandi. Samráð skal haft við fulltrúa Matvælastofnunar á útflutningshöfn um fyrirhugaða staðsetningu og frágang um borð í ferjunni.

3. Fóður- og vatnsbirgðir á dýraflutningaskipum, gámaskipum og ferjum.

Dýraflutningaskip, gámaskip og ferjur sem flytja dýr í ferðum sem taka meira en 24 klukkustundir skulu allt frá brottför flytja með sér nægilegan undirburð, fóður og vatn til að fullnægja lágmarkskröfum viðkomandi dýrategundar og að auki 25% eða þriggja daga varabirgðir af undirburði, fóðri og vatni, hvort sem meira er að magni. Um borð skal vera tiltækt skotvopn til aflífunar dýra ef nauðsyn krefur og skal það gert í samræmi við reglugerð um vernd dýra við aflífun.