Handbók ökuprófa
3. Þjálfun og eftirlit
Samgöngustofa viðurkennir prófdómara til að dæma:
1. verklegt próf í B-flokki,
2. verklegt próf í öðrum flokkum en B-flokki,
3. bóklegt próf í öllum flokkum.
Prófamiðstöð sendir Samgöngustofu ósk um viðurkenningu með tveggja vikna fyrirvara.
Viðurkenning prófdómara gildir í tvö ár í senn. Endurnýja má viðurkenninguna enda fullnægi prófdómari skilyrðum b-, c- og d-liðar 1. töluliðar og kröfu um endurmenntun skv. 5. tl.
Efni kaflans
3.1.1 Verklegt próf í B-flokki
Sá uppfyllir skilyrði viðurkenningar sem:
a. er orðinn er 24 ára,
b. fullnægir kröfum um andlegt og líkamlegt heilbrigði sem gerðar eru til ökumanna í hópi tvö, sbr. III. viðauka reglugerðar um ökuskírteini,
c. hefur haft gilt ökuskírteini fyrir B-flokk, a.m.k. næstliðin fimm ár og hefur ekið bifreið að staðaldri á þeim tíma,
d. ákvæði 2. mgr. 68. gr. almennra hegningarlaga eiga ekki við um,
e. hefur lokið a.m.k. fjögurra ára námi að loknum grunnskóla og hlotið menntun með áherslu á kennslu- og uppeldisfræði,
f. hefur lokið prófi sem fram fer á vegum Samgöngustofu
Æskilegt að umsækjandi hafi öll ökuréttindi sem og ökukennaramenntun.
3.1.2 Verklegt próf í öðrum flokki en B-flokki
Sá uppfyllir skilyrði viðurkenningar:
a. sem hefur gilt ökuskírteini fyrir viðkomandi ökuréttindaflokk,
b. sem viðurkenndur er fyrir verkleg próf í B-flokki
c. hefur dæmt verkleg próf í B-flokki í a.m.k. þrjú ár. Stytta má tímann:
i. hafi prófdómari a.m.k. 5 ára reynslu af akstri ökutækis í viðkomandi flokki eða
ii. standist hann bóklegt og verklegt próf í þeim flokki með betri árangri en að lágmarki er krafist eða
iii. ljúki hann á ný þjálfun og prófi í samræmi við f-lið 1. töluliðar.
3.1.3 Bóklegt próf í öllum flokkum
Sá uppfyllir skilyrði viðurkenningar sem fullnægir skilyrðum a-, c-, d-, e- og f-liðar 1. töluliðar.
3.1.4 Náms- og prófkröfur
Nám og próf sbr. f. lið 1. tl. er sem hér segir:
| Lýsing | Tímar |
A. | Fræðileg undirstaða: Felst í lestri kennslugagna um umferð og umferðarreglur sem og umferðarlaga og reglugerða skv. þeim. Einnig bætist við kennsla í ferilmálum skjala og verklagsreglum, kynning á námskrám, próflýsingum og viðmiðunarkvörðum verklegra prófa og almennri uppbyggingu ökukennslu og ökuprófa. Þessi þáttur er sambland af sjálfsnámi og kennslu á vinnustað. | 40 |
B. | Leiðarakstur með prófdómara: Akstur byrjar á akstursprófi eða athugun þar sem staða umsækjanda er athuguð. Síðan er ekið um helstu prófleiðir. | 4 |
C. | Þjálfun hjá ökukennara: Þjálfunin felst í venjulegu námi í akstri, að fylgjast með ökukennara kennsluakstri og síðan þjálfun á aukafetla ökukennarans, hvernig eigi að nauðhemla og við hverju má búast frá próftökum. Virkir ökukennarar eru undanþegnir þessari þjálfun. | 16 |
D. | Fylgst með verklegum prófum: Farið er nákvæmlega yfir próflýsingu og spurningar munnlegs prófs kynntar umsækjanda. Umsækjandi situr í hjá öðrum prófdómurum og fylgist með hvernig þeir framkvæma aksturspróf. Gert er ráð fyrir að hann geti farið með sem flestum starfandi prófdómurum. Refsistig umsækjanda og prófdómara eru borin saman. Þessum þætti er lokið fyrir þátt E. | 12 |
E. | Eigin verkleg próf: Umsækjandi prófar sjálfur með leiðsagnarprófdómara í aftursæti. Í lok hvers prófs er farið nákvæmlega yfir hvert próf og refsistig borin saman. Að lokum fer umsækjandi einn með próftaka í próf og leiðsagnarprófdómari fer yfir niðurstöðu. | 6 |
F. | Skrifleg próf: Umsækjandi fylgist með framkvæmd skriflegra prófa og framkvæmir síðan sjálfur undir leiðsögn. Gert er ráð fyrir að hann taki öll próf sem notuð eru í skriflegum prófum í öllum flokkum ökuréttinda og fái þjálfun í að leysa úr þeim spurningum sem eru algengar frá próftökum. | 8 |
G. | Lokamat: Farið er yfir skýrslur um þjálfun með umsækjanda og árangur metinn. Ef árangur telst vera ásættanlegur staðfestir verkstjóri ökuprófa og starfsmaður Samgöngustofu að umsækjandi hafi staðist kröfur um þjálfun fyrir flokk B-flokk. Umsækjandi gengst síðan undir bókleg og verkleg lokapróf. | 5 |
Við þetta bætist:
1. Heimsóknir í starfandi ökuskóla. Fylgjast skal með kennslu til allra réttindaflokka. Krafa er gerð um að sitja a.m.k. Ö1, Ö2 og Ö3 fyrir B-flokk.
2. Sérþjálfun sem tengist sérhæfðum prófum s.s. skriflegum lesprófum, túlkprófum og prófi í aksturshæfni.
3. Kynning á prófleiðum þeirra prófstaða sem prófdómari mun starfa á og þeim kröfum sem gerðar til umferðaraðstæðna. Sama á við um aðra réttindaflokka.
Í allri þjálfun skal leggja ríka áherslu á reglufestu en um leið góða þjónustulund og framkomu prófdómara við próftaka.
Kynna skal skyldur og kvaðir sérstaklega um ábyrgð og þagnarskyldu sem fylgir starfi prófdómara ökuprófa.
Prófdómari sem uppfyllir kröfur til að dæma verkleg próf í öðrum flokkum en B-flokki skal þjálfaður sérstaklega. Eðli og umfang þjálfunar skal skipuleggja í samráði við Samgöngustofu og fer eftir reynslu og menntun viðkomandi.
3.1.5 Endurmenntun
Prófdómari skal sækja bóklegt nám á tveggja ára fresti í a.m.k. fjóra daga. Hann skal einnig sækja fimm daga verklegt námskeið á fimm ára fresti. Hver kennsludagur skal vera 7 stundir. Nám skal fara fram í samræmi við námskrá sem Samgöngustofa setur og ráðherra staðfestir.
Verði meira en tveggja ára hlé á störfum prófdómara við próf í tilteknum ökuréttindaflokki, skal hann sækja endurmenntun skv. þessum lið til að mega dæma í þeim flokki.
3.1.6 Eftirlit - Afturköllun viðurkenningar
Samgöngustofa hefur eftirlit með því að próf fari fram í samræmi við gildandi reglur og handbók ökuprófa. Skal í því sambandi vera unnt að fylgjast með prófdómara í prófi.
Árlega skal fylgst með störfum prófdómara í a.m.k. 7 prófum, einkum til að kanna hvernig einstök próf eru lögð fyrir og dæmd. Sé niðurstaðan ekki fullnægjandi skal Samgöngustofa krefjast úrbóta. Einnig skal bera saman tölulegar upplýsingar um niðurstöðu prófa hjá hinum ýmsu prófdómurum. Sé ósamræmi, skal kanna ástæður þess og krefjast úrbóta ef þörf krefur.
Leiði eftirlit í ljós að prófdómari fylgi ekki settum reglum skv. reglugerð þessari og handbók ökuprófa, getur Samgöngustofa afturkallað viðurkenningu.