Evrópskt áverkanámskeið (ETC) haldið í fyrsta sinn á Íslandi á Sjúkrahúsinu á Akureyri

Hrafnhildur Lilja Jónsdóttir, fræðslustjóri SAk og verkefnastjóri EÍ, segir aðdraganda að innleiðingu námskeiðsins hafa verið langan. “Námskeiðið er staðlað og hefur EÍ fyrir hönd Íslands verið í biðröð með öðrum löndum síðan 2021 eftir að fá þetta námskeið til landsins. Forgangsröðun ETC hópsins byggir m.a. á því hvernig innviðir eru fyrir hendi á hverjum stað. Þar skipti miklu máli að EÍ hefur áður innleitt námskeið í sérhæfðri endurlífgun fullorðinna, barna og nýbura með góðum árangri og nú var loksins komið að þessu.“  

Tólf læknar og tíu hjúkrunarfræðingar tóku þátt í námskeiðinu en kennararnir voru níu talsins, sjö erlendir og tveir íslenskir leiðbeinendur í þjálfun. Markmiðið er að Ísland verði einn daginn sjálfbært með að halda slík námskeið í framtíðinni en það getur tekið nokkur ár. Þess má geta að allir kennarar sinna kennslunni launalaust, þó svo að greitt sé fyrir útlagðan kostnað.  

„Algjört draumanámskeið“ á Akureyri  

Ferenc Sari, gjörgæslulæknir í Norður-Svíþjóð og stjórnandi námskeiðsins, segir undirbúninginn hafa verið umfangsmikinn og krefjandi. „Undirbúningurinn verður að vera góður, enda þarf margt að smella saman til þess að námskeiðið skili tilætluðum árangri.“ Hann bætir því við að það séu fleiri gerðir áverkanámskeiða haldin á Íslandi en sérstaða Evrópska áverkanámskeiðsins (ETC) sé að það sé ætlað fagfólki með að lágmarki 2-3 ára reynslu í bráðaþjónustu. Það sé ætlað fólki sem sé líklegt til að leiða teymi, bæði læknar og hjúkrunarfræðingar. „Við viljum vera gagnleg viðbót sem skiptir máli við önnur áverkanámskeið sem þegar eru í boði,“ segir hann og bætir við að teymisvinna gegni lykilhlutverki á námskeiðinu „Samskipti og sameiginlegur skilningur í teyminu eru lykilatriði í áverkameðferð. Það er það sem við leggjum mesta áherslu á.“  

Ferenc lýsir dvöl sinni á Akureyri sem einstakri: „Starfsfólkið hér er hreinlega stórkostlegt og hermisetrið frábært. Þetta var hreinlega draumanámskeið – þátttakendur voru með mikla þekkingu og vel undirbúið og það var ekki síður mikilvægt að starfsfólk í stoðþjónustunni er framúrskarandi, ekki síst þau Jón G. Knutsen, Hrafnhildur Lilja Jónsdóttir og þeirra teymi.“  

Svínarif og plasmapokar  

Jón G. Knutsen, sem kom að tæknilegum undirbúningi námskeiðsins, segir að umfangið hafi verið mun meira en á hefðbundnum endurlífgunarnámskeiðum eða hermikennslu. „Hér þurfti búnað fyrir allt sem tengist áverkum – spelkur, stuðningstæki, búnað til að barkaþræða, mjaðmagrindarspelkur, blóð- og plasmapoka – og jafnvel svínarif til að æfa brjóstholsinngrip,“ segir hann og kímir.  

„Þetta er krefjandi námskeið og ótrúlega flott reynsla sem krefst bæði skipulags og sköpunargáfu. Það var mikil hugmyndaauðgi í undirbúningnum auk þess sem ýmislegt var leyst á staðnum, við bjuggum m.a. til gervi CT-skanna til að gera æfingarnar sem raunverulegastar og létum 3D prenta barka til að æfa barkaskurð.  

Listin að vinna saman – líka þegar allir eru ósammála  

Að sögn Hrafnhildar Lilju snérist námskeiðið miklu meira á því að leysa áverkatilfelli sem teymi heldur en kennslu í klínískri færni þó að vissulega sé hún æfð líka. Samskipti og samvinna séu það sem skiptir máli þegar á reynir. „Sett var til dæmis upp tilfelli þar sem teymið þarf að leysa verkefni þegar stjórnandi teymislæknir átti að hafa eina skoðun, skurðlæknirinn aðra, svæfingalæknirinn var ósammála þeim báðum – og þegar þau höfðu náð samkomulagi um forgangsröðun inngripa bættist við annað álit sjúkraflugslæknis og svo enn eitt frá móttakandi lækni á LSH.“ Og bætir við: „Það eru margar leiðir að sama markmiðinu og þarna þarf teymið að hafa sömu sýn og taka ákvörðun um hvað best sé að gera.“ Hún segir. „Þetta eru einmitt aðstæður sem við þurfum að æfa okkur í, það er ekki nægilegt að hafa klíníska færni til þess að gera hlutina, hana skortir yfirleitt ekki en ef vel á að ganga verða allir í teyminu að hafa sameiginlega sýn á hvernig best er að vinna hlutina. Það er það sem er svo flott við þetta námskeið, áverkateymið fékk tækifæri til að æfa sig í stöðugt meira krefjandi aðstæðum sem ekki byggðu aðeins á klínískum inngripum í takt við ástand sjúklings heldur ekki síður á samvinnu áverkateymisins. Eftir hverja einustu æfingu er síðan sést niður og ígrundað hvernig gekk svo gera megi enn betur.“ „Ég er hæstánægð með hvernig tókst til, hversu vel þátttakendur stóðu sig og hversu rosalega ánægðir erlendu kennararnir voru með okkur og hermisetrið á SAk,“ segir Hrafnhildur Lilja að lokum.