Örorkulífeyrir frá 1. september 2025

Nýr örorkulífeyrir frá 1. september 2025 er fyrir þau sem eru metin með 0 - 25% getu til virkni á vinnumarkaði samkvæmt samþættu sérfræðimati. Nýr örorkulífeyrir er varanlegur.

Útreikningur örorkulífeyrisgreiðslna verður einfaldaður. Nýr örorkulífeyrir verður tekjutengdur og kemur í stað greiðsluflokkanna; örorkulífeyris, tekjutryggingar og sérstakrar uppbótar á lífeyri vegna framfærslu. Sjá fjárhæðir og frítekjumörk hér.

Hlutaörorkulífeyrir - virknistyrkur

Nýr hlutaörorkulífeyrir frá 1. september 2025 er fyrir þau sem eru metin með 26 - 50% getu til virkni á vinnumarkaði samkvæmt samþættu sérfræðimati. Hlutaörorkulífeyrir er varanlegur.

Hlutaörorkulífeyri er ætlað að veita einstaklingum með getu til virkni á vinnumarkaði fjárhagslegan stuðning og vera hvati til atvinnuþátttöku með frítekjumarki vegna atvinnutekna.

Hlutaörorkulífeyrir og virknistyrkur

Vinnumálastofnun er heimilt að greiða virknistyrk til þeirra sem eiga rétt á hlutaörorkulífeyri og eru í virkri atvinnuleit með stuðningi stofnunarinnar. Sótt er um hjá Vinnumálastofnun.

Sjúkra- og endurhæfingargreiðslur

Sjúkra- og endurhæfingagreiðslur tóku við af endurhæfingarlífeyri 1. september 2025.

Fyrir hverja

Sjúkra- og endurhæfingargreiðslur eru ætlaðar þeim sem búa við langvarandi eða alvarlegan heilsubrest, eða fötlun sem talin er geta haft áhrif til frambúðar á getu til virkni á vinnumarkaði og ef viðkomandi:

• er í viðurkenndri meðferð eða endurhæfingu.

• bíður eftir að meðferð eða endurhæfing geti byrjað.

• getur ekki sinnt endurhæfingu vegna heilsubrests.

• er í atvinnuleit eftir endurhæfingu.

• hafi fullnýtt veikindarétt frá vinnuveitanda og greiðslum úr sjúkrasjóði stéttarfélags.

• hafi átt lögheimili á Íslandi í samfellt 12 mánuði fyrir upphaf töku sjúkra- og endurhæfingargreiðslna.

Greiðslutímabil

Heimilt verður að greiða sjúkra- og endurhæfingargreiðslur:

• í allt að 60 mánuði. Hægt verður að framlengja greiðslur um 24 mánuði ef um er að ræða einstaklinga í viðkvæmri stöðu með fjölþættan vanda sem þurfa á meiri endurhæfingu að halda.

• á meðan einstaklingur bíður eftir að fá meðferð eða að endurhæfing hefjist í allt að sex mánuði. Sama á við komi heilsubrestur viðkomandi í veg fyrir að meðferð eða endurhæfing geti hafist.

• í 3 mánuði eftir að endurhæfingu lýkur ef viðkomandi er skráður í atvinnuleit hjá Vinnumálastofnun.

Þjónustuaðilum ber skylda til að eiga samstarf um þjónustu í tengslum við endurhæfingu einstaklinga.

Þetta á einkum við um einstaklinga sem lenda á milli þjónustu endurhæfingaraðila og einstaklinga með fjölþættan vanda.

Þjónustuaðilarnir eru:

• Tryggingastofnun

• Félagsþjónustur sveitarfélaga

• Vinnumálastofnun

• Heilbrigðisstofnanir

• VIRK starfsendurhæfingarsjóður

Samþætt sérfræðimat þarf að fara fram til að ákveða rétt til örorkulífeyris eða hlutaörorkulífeyris og kemur því í stað eldra örorkumats.

• Endurhæfing eða viðurkennd meðferð sem hefur það að markmiði að stuðla að aukinni færni til atvinnuþátttöku að fullu eða að hluta þarf vera fullreynd áður en farið er í samþætt sérfræðimat.

• Hægt að víkja frá skilyrðum um samþætt sérfræðimat ef það er metið óþarft.

Samþætta sérfræðimatið metur getu/færni einstaklinga til virkni á vinnumarkaði

• það er einstaklingsbundið

• það er heildrænt

Samþætta sérfræðimatið byggir á hugmyndafræði ICF-flokkunarkerfisins, alþjóðlegt flokkunarkerfi um færni, fötlun og heilsu.

• færni er afleiðing af samspili heilsufars og aðstæðna einstaklingsins.

Starfshópur sem skipaður er af félags- og vinnumarkaðsráðuneytinu ber ábyrgð á gerð samþætta sérfræðimatsins. Tryggingastofnun ber ábyrgð á framkvæmd matsins.

Samhæfingarteymi um allt land

Þjónustuaðilar hafa sett á fót samhæfingarteymi í því skyni að stuðla að samfellu í þjónustu og greiðslum hjá þeim einstaklingum sem þurfa á þjónustu fleiri en eins þjónustuaðila í endurhæfingu.

Þjónustuaðilarnir eru:

• Tryggingastofnun

• Félagsþjónustur sveitarfélaga

• Vinnumálastofnun

• Heilbrigðisstofnanir

• VIRK starfsendurhæfingarsjóður

Samhæfingarteymi eru svæðisbundin. Það eru sex samhæfingarteymi á landinu: Reykjavík, Kraginn, Vesturland og Vestfirðir, Norðurland, Austurland og Suðurland og Suðurnes.

Hvert teymi er skipað tveimur sérfræðingum frá hverjum þjónustuaðila og einum til vara. Þátttaka í teymunum er hluti af starfsskyldu viðkomandi sérfræðinga.

Teymisstjórar hjá Tryggingastofnun halda utan um fundi teymanna og alla tölfræði.

Hlutverk samhæfingarteyma

Tryggja að einstaklingar sem þurfa þjónustu fleiri en eins þjónustuaðila eða þurfa að fara á milli þjónustuaðila njóti heildstæðrar nálgunar í endurhæfingu með því að stuðla að nauðsynlegri yfirsýn yfir þjónustuna.

Tryggja aukna samfellu í endurhæfingu og framfærslu fólks sem þarf þjónustu fleiri en eins þjónustuaðila, þarf að fara á milli þjónustuaðila eða þegar þjónustuþörf er óljós.

Skoða sérstaklega bið í úrræði og leita mögulegra leiða til að draga úr biðlistum í samstarfi við þjónustuaðila velferðarkerfisins, draga fram þörf fyrir uppbyggingu nýrra úrræða og meta árangur þeirra sem fyrir eru.

Tryggingastofnun starfrækir þjónustugátt í þeim tilgangi að tryggja nauðsynlega yfirsýn yfir þá meðferð sem einstaklingar fá.

Tryggingastofnun skal halda skrá þar sem fram kemur með tæmandi hætti hvaða upplýsingum um einstaklinga er miðlað í gegnum þjónustugáttina.

Þjónustuaðilum er skylt að tryggja aðgang að nauðsynlegum gögnum í gegnum þjónustugáttina og skulu fulltrúar samhæfingarteyma hafa aðgang að þeim upplýsingum.

Notkunarskilmála Þjónustugáttar má finna hér

Alþjóðlegt flokkunarkerfi um færni, fötlun og heilsu (ICF eða International Classification of Functioning, Disability and Health)

• Tilgangur kerfisins er að flokka og lýsa færni einstaklings í samspili við umhverfi og aðstæður.

• Samkvæmt hugmyndarfræði flokkunarkerfisins er færni afleiðing af samspili heilufars og aðstæðna einstaklings.

• Samþætt sérfræðimat sem tekur við af núgildandi örorkumati í núverandi kerfi byggir á hugmyndafræði ICF.

• Starfshópur sem skipaður er af félags- og vinnumarkaðsráðuneytinu ber ábyrgð á gerð samþætta sérfræðimatsins sem notað verður hér á landi. Tryggingastofnun ber ábyrgð á innleiðingu og framkvæmd þess eftir 1. september 2025.

• Fyrir gildistöku laganna mun Tryggingastofnun fræða og upplýsa viðeigandi aðila nánar um samþætt sérfræðimat og notkun þess.

Hjá landlækni má finna frekari upplýsingar um ICF

Námskeið TR fyrir fagaðila um nýtt kerfi

TR býður fagaðilum upp á sérhæfð námskeið um nýtt örorku- og endurhæfingarkerfi sem tekur gildi 1. september 2025. Um er að ræða tveggja daga námskeið þar sem fyrri daginn er fjallað um endurhæfingu í nýju kerfi og síðari daginn um örorku, ICF og samþætt sérfræðimat ásamt því að fulltrúi frá Vinnumálastofnun kynnir virknistyrk.

Námskeiðið er í boði á eftirfarandi dagsetningum:

• Fimmtudaginn 11. september og föstudaginn 12. september - FULLBÓKAÐ

• Mánudaginn 15. september og þriðjudaginn 16. september - FULLBÓKAÐ

• Miðvikudaginn 8. október og fimmtudaginn 9. október - FULLBÓKAÐ

• Mánudaginn 27. október og þriðjudaginn 28. október - FULLBÓKAÐ

• Mánudaginn 17. nóvember og þriðjudaginn 18. nóvember - FULLBÓKAÐ

Nauðsynlegt er að skrá sig á námskeiðin.

Kennsla hefst klukkan 09:00 og lýkur 14:30 báða dagana.

Námskeiðið verður haldið hjá TR í Hlíðasmára 11, Kópavogi

Upptökur frá námskeiði:

Athugið hægt er að velja að hafa skjátexta á íslensku við myndböndin með því að velja kassann með cc við hliðina á tannhjólinu.

Sjúkra- og endurhæfingargreiðslur

Örorkulífeyrir

Virknistyrkur