Nýrun og starfsemi þeirra

Hver einstaklingur fæðist yfirleitt með tvö nýru en eitt nýra dugar samt til að sinna þeirri starfsemi sem nauðsynleg er.

• Nýrun liggja baklægt í kviðarholi, umvafin fituvef og eru varin af hrygg og neðstu rifbeinum

• Hægra nýra liggur aðeins neðar en það vinstra

• Nýrun eru um það bil 150 gr. hvort um sig

• Frá hvoru nýra liggur þvagleiðari niður í þvagblöðru og frá þvagblöðru liggur þvagrás út úr líkamanum.

Hlutverk nýrna

Starfsemi nýrnanna er margþætt og er einstaklingum lífsnauðsynleg. Nýrun hreinsa / sía úrgangsefni úr blóðinu, sér í lagi niturúrgangsefni.

Þau viðhalda salta- og vökvajafnvægi með síun og seytun, taka þátt í að stjórna sýrustigi líkamans og hafa áhrif á blóðþrýstingsstjórnun og myndun rauðra blóðkorna með framleiðslu á rauðkornahormóni ( e. erythropoietin))

Langvinnur nýrnasjúkdómur og nýrnabilun

Nýrnabilun (e. kidney failure) er sjúkdómsástand þegar nýrun geta ekki sinnt hlutverki sínu og líkaminn losnar ekki við umframvökva og úrgangsefni. Nýrnabilun getur verið á grunni bráðs eða langvinns nýrnasjúkdóms.

Langvinnum nýrnasjúkdómi er skipt í fimm stig eftir starfshæfni nýrna. Stig 5 telst vera lokastigsnýrnabilun, en þá er GSH (gauklasíunarhraði) kominn niður fyrir 15 ml/mín./1,73 m2

Meðferð og stig sjúkdómsins

Þegar einstaklingur greinist með sjúkdóm í nýrum er oft hægt að meðhöndla sjúkdóm og einkenni með lyfjum.

Meðferð langvinns nýrnasjúkdóms beinist einkum að því að seinka eða koma í veg fyrir hnignun á nýrnastarfsemi og þar með að langvinnur nýrnasjúkdómur fari yfir í lokastigsnýrnabilun.

Nýrnabilun á lokastigi er lífshættulegt ástand, nýrun verða óstarfhæf, hætta að útskilja þvag og nýrnavefurinn skemmist varanlega. Nýgengi nýrnabilunar á lokastigi hefur aukist jafnt og þétt um allan heim á undanförnum áratugum.

Einstaklingur með lokastigsnýrnabilun þarf annað hvort á skilunarmeðferð að halda eða ígrætt nýra. Hægt er að halda einkennum niðri í lengri eða skemmri tíma með sérhæfðri lyfja-og næringarmeðferð.

Algengustu orsakir lokastigsnýrnabilunar eru:

• gauklabólga (e. glomerulonephritis)

• langvinn millivefsnýrnabólga

• arfgengur blöðrunýrnasjúkdómur

• hækkaður blóðþrýstingur

• sykursýki

• nýrnaæðasjúkdómur

Sýkingar og lyf geta valdið nýrnaskemmdum og jafnvel nýrnabilun.