Bólusetningar barna

Oft má bólusetja barn sem er t.d. með eyrnabólgu eða önnur veikindi ef auðvelt er að spá fyrir um framgang veikindanna og áhrif bólusetningar á þann framgang.

Bóluefni sem innihalda eggjaprótín eru ekki notuð í almennum bólusetningum á Íslandi, en bóluefni sem er mælt með fyrir ákveðna hópa, s.s. inflúensubóluefni, geta innihaldið eggjaprótín.

Oft er hægt að bólusetja áfram án sérstaks eftirlits eða aðgerða þótt hliðarverkanir hafi komið fram, en stundum er mælt með að nota einhver lyf til að draga úr tilteknum hliðarverkunum og við alvarlegri atvik getur verið ástæða til að gera mat hjá sérfræðingi áður en bólusetningum er haldið áfram. Örsjaldan þarf að hætta notkun bóluefnis hjá barni, oftast vegna ofnæmis.

Lyf geta haft áhrif á virkni og í sjaldgæfum tilvikum öryggi bóluefna. Stundum þarf að fresta gjöf bóluefnis þar til áhrif lyfjagjafar eru yfirstaðin. Helst á þetta við hlaupabólu- eða mislingabóluefni en oftast er hægt að halda áætlun annarra bóluefna.

Mjög ungt barn með óskilgreind alvarleg heilsufarsvandamál er stundum beðið með að bólusetja þar til vandamál eru betur skilgreind, til að forðast að hliðarverkanir bólusetningar hafi áhrif á skilning á undirliggjandi vandamáli. Barn með ónæmisgalla eða sem fær ónæmisbælandi lyf getur þurft einstaklingsáætlun vegna bólusetninga. Það getur verið mælt með að það fái aukaskammta eða fleiri bóluefni og jafnvel að forðast sum bóluefni.

Börn eru mjög oft lítil í sér eða pirruð eftir bólusetningu, oftast í fáeinar klukkustundir eða skemur. Óþægindi á stungustað eru líklegasta skýring þessa í flestum tilvikum.

Fái barnið hita ráðleggja læknar og hjúkrunarfræðingar venjulega að því sé gefinn skammtur í samræmi við þyngd af parasetamóli til að lækka hitann. Það er svo endurtekið 4-6 klukkustundum síðar gerist þess þörf. Ef hitinn varir lengur en í sólarhring eða honum fylgja önnur einkenni er rétt að ráðfæra sig við lækni. Sum börn fá ráðleggingar um notkun íbúprófens í staðinn fyrir parasetamól eða að auki, frá 6 mánaða aldri.

Stundum kemur roði eða bólga á stungustað, oft mest áberandi daginn eftir bólusetningu. Þetta er eðlilegt og öll ummerki hverfa af sjálfu sér, oftast á innan við viku. Hafir þú áhyggjur af þessu skalt þú ræða það við hjúkrunarfræðing eða lækni á heilsugæslustöð.

Hvenær á að leita læknis?

Hafir þú einhverjar áhyggjur skalt þú hafa samband við hjúkrunarfræðing eða lækni. Ef barnið fær háan hita sem lækkar ekki innan klukkustundar eftir parasetamól, grætur óeðlilega eða fær krampa skalt þú hafa samband við lækni eins fljótt og auðið er.