Norræn vöktun á mataræði, hreyfingu, holdafari og áfengis- og tóbaksnotkun

Í kjölfar „Norrænu aðgerðaáætlunarinnar um bætta heilsu og lífsgæði með mataræði og hreyfingu 2006“ ákvað Norræna ráðherranefndin að framkvæma samnorræna könnun á mataræði og hreyfingu með það að markmiði að stuðla að bættri heilsu. Skipaður var vinnuhópur um verkefnið sem samanstóð af vísindafólki frá Danmörku, Finnlandi, Íslandi, Noregi og Svíþjóð. Verkefninu er stýrt af DTU, Danmörku. Fyrsta umferð könnunarinnar fór fram árið 2011, önnur umferð 2014 og sú þriðja 2024.

Þátttakendur í könnuninni eru spurðir hversu oft þeir borða tilteknar fæðutegundir. Matvælin eru valin þannig að þau endurspegli meðal annars gæði mataræðisins. Sýnt hefur verið fram á að fylgni er á milli neyslutíðni valinna fæðutegunda og hversu hollt mataræðið er í heildina.

Margar fæðutegundanna í spurningalistanum eru í opinberum ráðleggingum um mataræði og má til dæmis nota niðurstöðurnar til þess að leggja mat á hversu margir þátttakenda borða fisk tvisvar í viku, hversu margir borða ávexti og grænmeti fimm sinnum á dag, hvort þeir velja fyrst og fremst harða eða mjúka fitu í matargerð, hversu oft þeir neyta sælgætis og sætra drykkja. Að auki er spurt í könnuninni 2024 hversu oft þátttakendur borða kjöt, mjólkurvörur og belgjurtir, en þær spurningar má tengja við sjálfbærni mataræðisins.

Út frá upplýsingum spurningalistans er hægt að birta niðurstöðurnar eftir kyni, aldri og menntun.

Spurningalistinn veitir upplýsingar um hvort þátttakendur uppfylli opinberar ráðleggingar um hreyfingu. Spurningarnar eru mismunandi fyrir börn og fullorðna, þar sem ráðleggingar um hreyfingu eru mismunandi fyrir þá hópa. Þátttakendur eru spurðir um hreyfingu síðustu viku og hversu löngum tíma þeir hafi varið í miðlungs erfiða og erfiðari hreyfingu í frítíma sínum. Þátttakendur eru einnig spurðir um þann tíma sem þeir verja í virkan ferðamáta (göngur eða hjólandi) og um það hversu miklum tíma þeir verja fyrir framan sjónvarpsskjá, tölvu eða síma.