Inflúensan er fyrr á ferðinni en undanfarna vetur (sjá mynd og mælaborð). Ekki er hægt að vita hvort eða hvenær toppi er náð eða hversu lengi faraldur heldur áfram.

Þar sem bóluefni er enn til eru einstaklingar í áhættuhópum sérstaklega hvattir til að þiggja bólusetningu, einnig þó þeir hafi nú þegar í haust/vetur veikst af inflúensu (líklega eða staðfest).

Lítið greinist af COVID-19 og RS-veiru.

Næsta samantekt sóttvarnalæknis yfir öndunarfærasýkingar mun birtast fyrstu vikuna í janúar 2026.

Mynd: Fjöldi greininga inflúensu síðustu vikur (rauða lína) samanborið við undanfarna vetur eftir vikum ársins (sjá mælaborð sóttvarnalæknis)

Mælaborð sóttvarnalæknis um öndunarfærasýkingar hefur verið uppfært með gögnum fyrir viku 50 (8.−14. desember 2025). Fjöldi greininga byggir á rannsóknarniðurstöðum en flest sýni koma frá spítölum en færri frá heilsugæslunni.

Inflúensa

Í viku 49 greindust 111 tilfelli inflúensu, allt inflúensutegund A, flest eða 76 af tegund A(H3), 26 af tegund A(pdm09) og níu með óþekkta undirtegund. Einstaklingar sem greindust voru í öllum aldurshópum: 45 einstaklingar 65 ára og eldri, 40 voru 15−64 ára, sex voru 5−14 ára, níu voru 1−4 ára og 11 undir eins árs.

Inflúensa er öndunarfærasjúkdómur af völdum inflúensuveiru. Á hverjum vetri gengur inflúensufaraldur venjulega á tímabilinu október til mars. Inflúensan veldur mismiklum veikindum hjá einstaklingum en veikindin geta verið alvarleg. Þegar smit eru útbreidd er meiri hætta á að einstaklingar í áhættuhópum veikist með alvarlegri afleiðingum, álag eykst einnig á heilbrigðiskerfið og í samfélaginu verður aukning á fjarvistum frá vinnu og skóla.

Tveir meginstofnar inflúensu sem geta sýkt fólk eru af tegund A (sem veldur árlegum faröldrum) og B (sem veldur reglulegum faröldum, aðallega í börnum). Inflúensuveiran breytir sér nær stöðugt og því er samsetningu inflúensubóluefnis endurskoðuð árlega til að það haldi virkni. Þessar breytingar veirunnar geta leitt til misalvarlegra árlegra inflúensufaraldra og virkni bóluefnisins er einnig mismunandi ár frá ári. En jafnvel á árum þegar virkni bóluefnis er minni dregur það úr hættu á alvarlegum veikindum, sjúkrahúsinnlögnum og dauða, sérstaklega hjá áhættu hópum.

Til er veirulyf gegn inflúensu (Tamiflu) sem má nota fyrir einstaklinga sem eru í meiri hættu á alvarlegum veikindum. Lyfinu er ávísað af lækni og þarf að gefa snemma í veikindum og jafnvel áður en rannsóknarniðurstaða fæst.

Nánari upplýsingar um inflúensu má finna á vef embættis landlæknis.

Bólusetningar

Meðal þeirra sem mælt er með inflúensubólusetningum hjá eru einstaklingar eldri en 60 ára og börn yngri en 5 ára en þátttaka þeirra eldri um 52% eins og er og þátttaka hjá yngri börnum tæp 20% (mynd). Árleg bólusetning við inflúensu dregur úr veikindum einstaklinga sem smitast og minnkar einnig álag á heilbrigðiskerfi, veikindafjarvistir og útbreiðslu til annarra. Allt bóluefni sem var pantað til landsins þetta árið er komið til stofnana eða fyrirtækja.

Mynd: Þátttaka í inflúensubólusetningum eftir aldurshópum á tímabilinu 2025–2026

Árleg bólusetning er enn í boði og hvetur sóttvarnalæknir eftirtalda hópa sérstaklega til að þiggja bólusetningu sem fyrst:

• Allir einstaklingar 60 ára og eldri.

• Börn undir 5 ára aldri sem náð hafa 6 mánaða aldri við bólusetningu.

• Öll börn og fullorðnir með langvinna hjarta-, lungna-, nýrna- og lifrarsjúkdóma, sykursýki, offitu, illkynja sjúkdóma og aðra ónæmisbælandi sjúkdóma.

• Barnshafandi.

• Heilbrigðisstarfsmenn sem annast einstaklinga í áhættuhópum sem taldir eru upp hér að ofan.

• Fólk í starfstengdri áhættu vegna hugsanlegs samsmits árlegrar inflúensu og fuglainflúensu.

Tímar í bólusetningu eru bókaðir á mínum síðum á Heilsuveru eða með því að hafa samband við sína heilsugæslustöð.

Heilbrigðisstofnanir og hjúkrunarheimili

Sóttvarnalæknir hvetur heilbrigðisstofnanir og hjúkrunarheimili til að gera sínar eigin ráðstafanir varðandi almennar sóttvarnir til að minnka smitdreifingu innan stofnunar á flensutímanum svo sem varðandi heimsóknir, notkun andlitsgríma og handhreinsun.

Innlagnir á Landspítala

Í viku 50 lágu 24 einstaklingur á Landspítala með inflúensu: 12 voru 65 ára og eldri, átta 15−64 ára, einn 5−14 ára og þrír undir eins árs. Sjá mynd.

Mynd: Fjöldi og aldur einstaklinga með inflúensu í innlögn á Landsspítala í viku 39−50 árið 2025.

Miðað við upphaf faraldra undanfarin ár og ef tekið er mið af fjölda greininga sést að fjöldi innlagna á Landspítala með eða vegna inflúensu á fyrstu 12 vikum faraldurs er mun hærri í ár en undanfarin ár á þessum árstíma (mynd).

Mynd: Uppsafnaður fjöldi innlagna með/vegna inflúensu á Landspítala á fyrstu 12 vikum faraldurs (árið 2025 rautt).

Aðrar öndunarfærasýkingar

RS-veirusýkingar

RS-veiru (RSV) faraldur er ekki farinn af stað hérlendis en í viku 50 greindust fjögur tilfelli, eitt barn 3-4 ára, tvö börn 1−2 ára og eitt barn undir eins árs. Eitt barn 3-4 ára lá inni á Landspítala með RS-veiru.

Nú í vetur býðst börnum sem eru fædd 1. maí 2025 eða síðar mótefni gegn RSV (nirsevimab) auk barna 6−23 mánaða sem Barnaspítali Hringsins hefði að öðrum kosti boðið palivizumab yfir RSV tímabilið. Börn sem fæðast í vetur, um það bil fram til 31. mars 2026 munu geta fengið mótefni gegn RSV fljótlega eftir fæðingu.

Nánari upplýsingar um RS-veirusýkingar og bólusetningar gegn RSV má finna á vef embættis landlæknis.

COVID-19

Fjöldi tilfella COVID-19 hefur haldist nokkuð stöðugur síðustu vikur. Í viku 50 greindust sjö einstaklingar, einn í aldursflokknum 65 ára og eldri, fjórir 15−64 ára og tveir undir 5 ára. Einn einstaklingur lá inni á Landspítala með COVID-19 í viku 50, hann var í aldursflokknum 15−64 ára.

Aðrar veirur

Af öðrum öndunarfæraveirum en að ofan greinist mest af rhinoveiru (kvefi) á sýkla- og veirufræðideild Landspítala. Undanfarinn mánuð hefur vikulegur fjöldi rhinoveirugreininga verið á bilinu 20–40 en í viku 50 greindust 29 með rhinoveiru.

Staðan í Evrópu

• Í ríkjum ESB/EES er fjöldi sjúklinga sem leitar til heilsugæslu með einkenni öndunarfærasjúkdóma yfir viðmiðunarmörkum faraldurs í um það bil helmingi ríkja. Þetta bendir til að nú sé veruleg útbreiðsla öndunarfærasýkinga.

• Tíðni inflúensu heldur áfram að aukast og flest lönd greina frá víðtækri útbreiðslu. Inflúensa A er ríkjandi í öllum löndum þar sem undirtegundin A(H3N2) er algengust. Útbreiðsla er mest meðal barna 5−14 ára. Aukning sjúkrahúsinnlagna sést í sumum löndum í öllum aldurshópum en aðallega hjá 65 ára og eldri.

• Lítils háttar aukning er í útbreiðslu RSV en tíðni er lægri en undanfarna fjóra vetur á sama tíma Aukning í innlögnum á sjúkrahús í tengslum við RSV sést í nokkrum löndum, aðallega hjá börnum yngri en fimm ára.

• Tíðni COVID-19 (SARS-CoV2) sýkinga fer minnkandi í öllum aldurshópum og sjúkrahúsainnlagnir eru fáar.

Sjá frekari upplýsingar á vef Sóttvarnastofnunar Evrópu.

Sóttvarnalæknir minnir fólk á að:

• Þiggja inflúensubólusetningu ef í forgangs- eða áhættuhópi.

• Þiggja RSV mótefni fyrir þau ungbörn sem það á við.

• Vera heima á meðan þú hefur einkenni og þangað til vel á batavegi og hitalaus í sólarhring.

• Sýna sérstaka varúð í nánd við viðkvæma einstaklinga ef þú ert með einkenni sýkingar.

• Lágmarka umgengni við aðra sem eru með einkenni sýkingar.

• Hylja munn og nef við hósta og hnerra.

• Þvo hendur oft og vel.

• Þrífa sameiginlega snertifleti og lofta út í sameiginlegum rýmum eins og hægt er.

• Íhuga notkun andlitsgrímu eftir aðstæðum.

Sóttvarnalæknir