21. nóvember 2025

Geðheilsa sem grunnur að árangursríkri stefnumótun – vinnustofa með stefnumótendum

Rafræn vinnustofa um geðheilsu sem grunn að árangursríkri stefnumótun var haldin á vegum embættis landlæknis þann 29. október síðastliðinn með þátttöku fulltrúa frá ráðuneytum, sveitarfélögum, heilbrigðisþjónustu og félagasamtökum.

Vinnustofan var haldin í tengslum við evrópska samstarfsverkefnið JA PreventNCD með það að markmiði að skoða hvernig geðrækt og geðheilsa geti orðið hluti af allri stefnumótun stjórnvalda og skipulagi opinberrar þjónustu á Íslandi – svokölluð Mental Health in All Policies (MHiAP) nálgun. Fundarstjóri var Sigrún Þóra Sveinsdóttir, sérfræðingur í geðrækt á lýðheilsusviði embættis landlæknis.

Mikilvægi geðræktar í stefnumótun þvert á kerfi

Á vinnustofunni héldu sérfræðingar erindi um mikilvægi þverfaglegrar samvinnu og stefnumótunar þvert á kerfi.

Ingibjörg Sveinsdóttir, sérfræðingur í heilbrigðisráðuneytinu og ráðgjafi hjá Alþjóðaheilbrigðismálastofnuninni í Evrópu, lagði áherslu á að markviss geðrækt þurfi að vera hluti af stefnumótunarferli ráðuneyta og sveitarfélaga. Í máli hennar kom meðal annars fram:

„Geðheilsa verður ekki tryggð af heilbrigðiskerfinu einu saman. Hún verður til í samfélaginu – í menntakerfinu, í húsnæðismálum, í atvinnulífinu og í daglegu lífi fólks.“

Soile Ridanpää, sérfræðingur hjá finnska félags- og heilbrigðisráðuneytinu, kynnti hvernig Finnland hefur samþætt geðheilbrigði inn í stefnumótun ríkisins með sérstakri ríkisstjórnarákvörðun og samræmdri aðgerðaáætlun allra ráðuneyta til ársins 2030.

Sigrún Daníelsdóttir, teymisstjóri geðræktar á lýðheilsusviði embættis landlæknis, greindi frá niðurstöðum stöðugreiningar um hvernig áhersla á geðrækt og geðheilsu birtist í stefnumótun á Íslandi sem unnin var í tengslum við verkefnið JA PreventNCD. Hún greindi einnig frá næstu skrefum sem meðal annars fela í sér innleiðingu MhiAP-nálgunarinnar í íslenskri stjórnsýslu í tengslum við evrópska samstarfsverkefnið JA MENTOR.

Skýr framtíðarsýn þátttakenda

Undir lok vinnustofunnar fóru fram hópumræður þar sem kom fram sterk framtíðarsýn:

Ef geðheilsa væri hluti allrar stefnumótunar á Íslandi myndi samfélagið færast frá viðbrögðum yfir í forvarnir.

Þátttakendur lögðu meðal annars áherslu á:

markvissa geðrækt og eflingu seiglu í skólakerfinu,
snemmtæka íhlutun og stuðning við foreldra,
sveigjanleika í vinnumarkaði og samhæfða þjónustu sveitarfélaga,
að draga úr sílóhugsun milli geira og ráðuneyta,
að endurskoða netumhverfi barna,
að efla geðrækt hjá lögreglu og opinberum aðilum,
að framlengja velferðarþjónustu og stuðningskerfi fyrir ungmenni fram yfir 18 ára aldur.

Developing effective ways to implement Mental Health in All Policies (MiAP)

Frekari upplýsingar
Sigrún Daníelsdóttir, teymisstjóri geðræktar
Sigrún Þóra Sveinsdóttir, sérfræðingur í geðrækt