Alþjóðleg vika tileinkuð bólusetningum

Undanfarin ár hefur Alþjóðaheilbrigðismálastofnunin (WHO) tileinkað bólusetningum eina viku á ári. Í ár eru það dagarnir 23.–29. apríl. Átakið er stutt af Sóttvarnastofnun Evrópusambandsins (ECDC).

Árið 2018 vill WHO leggja áherslu á að hver einstaklingur á rétt á þeirri vörn sem bólusetningar veita gegn smitsjúkdómum.

Talið er að á árinu 2016 hafi eitt af hverjum 15 börnum í Evrópu ekki fengið viðeigandi vörn gegn mislingum og eitt af hverju 21 einu barni í Evrópu ekki fengið vörn gegn stífkrampa, kikhósta og barnaveiki eins og mælt er með. Ástæður þessa eru margvíslegar, meðal annars skortur á bóluefnum á ákveðnum tímum og svæðum auk þess sem aðgengi að heilbrigðisþjónustu er af skornum skammti víða, skortur er á upplýsingum um gagnsemi bólusetninga og skortur á pólitískum vilja og fjármagni til að framkvæma ungbarnabólusetningar sums staðar.

Með alþjóðlegu bólusetningarvikunni vill WHO benda á að bólusetningar eru ein hagkvæmasta og árangursríkasta aðgerð sem völ er á til að koma í veg fyrir alvarlega smitsjúkdóma hjá öllum aldurshópum. Því eru allar þjóðir hvattar til að tryggja börnum og fullorðnum gott aðgengi að bólusetningum.

Á heimsvísu eru um 16% barna óbólusett gegn mislingum og í Evrópu er þátttaka í bólusetningu gegn mislingum víða ábótavant sem hefur valdið faröldrum víða í álfunni. Af þjóðum heims eiga 65 lönd enn eftir að ná 90% þátttöku í bólusetningu gegn barnaveiki, stífkrampa og kikhósta. Þá þurfa 24 lönd að leggja aukna áherslu á að bólusetja mæður og nýbura gegn stífkrampa. Áætlað er að á árinu 2013 hafi 49.000 nýfædd börn dáið af völdum stífkrampa sem er 94% fækkun á dauðsföllum frá því á árinu 1980.

Með bólusetningum er árlega komið í veg fyrir ótímabæran dauða 2–3 milljóna barna í heiminum öllum. Markmiðið með bólusetningum er að hindra farsóttir, útrýma smitsjúkdómum og draga úr hættulegum afleiðingum þeirra.

Á Íslandi hafa bólusetningar komið í veg fyrir margar alvarlegar sýkingar og greinast hér vart lengur þeir sjúkdómar sem bólusett er gegn. Til þess að tryggja þennan árangur til lengri tíma mega yfirvöld og almenningur ekki sofna á verðinum og kappkosta þarf að halda uppi góðri almennri þátttöku.

Á vef Embættis landlæknis má finna töflu yfir þá sjúkdóma sem bólusett er gegn. Taflan sýnir hvaða fæðingarárgangar hafa verið bólusettir í almennum bólusetningum á Íslandi og gegn hvaða smitsjúkdómum. Einnig má finna þar skýrslu  sem gefin er út árlega af sóttvarnalækni um þátttöku í almennum bólusetningum á Íslandi. Þar má líka finna lista sem sýnir hversu alvarlegar afleiðingar sjúkdóma sem bólusett er gegn geta haft, og hver dánartíðni þeirra er.

Sóttvarnalæknir