Með frumvarpinu er lagt til að lögfest verði ný skylda innlendra og erlendra streymisveitna, sem beina þjónustu sinni að almenningi hér á landi, til að greiða svokallað „menningarframlag“ til íslensks samfélags. Streymisveitur eru fjölmiðlaveitur sem miðla efni eftir pöntun (e. VOD), sumar eingöngu innanlands en aðrar yfir landamæri til fleiri ríkja. Stærstu einkareknu streymisveiturnar hér á landi eru Stöð 2+ í eigu Sýnar og Sjónvarp Símans Premium, í eigu Símans. Erlendar streymisveitur með starfsemi hér á landi eru Netflix, Disney+, Viaplay og Amazon Prime Video. Á síðustu árum hefur samkeppni við alþjóðlegar streymisveitur og samfélagsmiðla haft neikvæð áhrif á rekstrarumhverfi og samkeppnisstöðu innlendra fjölmiðla, sem kemur niður á framleiðslu innlends efnis og veikir þar með stöðu íslenskrar tungu.

Markmið frumvarpsins er að efla íslenska menningu og íslenska tungu með því að hvetja til fjárfestingar í framleiðslu á innlendu efni sem er að meginhluta á íslensku eða með aðra íslenska skírskotun. Að baki því markmiði búa sjónarmið um lögmæta almannahagsmuni, þ.m.t. menningarlega og tungumálalega fjölbreytni. Frumvarpið er liður í því að því að jafna samkeppnisstöðu innlendra fjölmiðla gagnvart erlendum streymisveitum, auk þess sem aukin fjárfesting í framleiðslu á innlendu efni kann að leiða til fleiri atvinnutækifæra fagfólks sem starfar við sjónvarps- og kvikmyndaframleiðslu hér á landi.

Lagt er til skylda streymisveitna til greiðslu menningarframlags feli í sér tvo kosti:

1) skyldu til að greiða fjárframlag til Kvikmyndasjóðs, sem nemi að hámarki 5% af áskriftartekjum af starfsemi streymisveitunnar á Íslandi á ársgrundvelli.

2) skyldu til að fjárfesta með beinum hætti í framleiðslu í innlendu hljóð- og myndefni, í skilningi laganna, fyrir 5% af áskriftartekjum af starfsemi streymisveitunnar á Íslandi á ársgrundvelli. Heimilt verður að skipta kostnaði við beina fjárfestingu í þrennt, dreifa honum á þriggja ára tímabil og uppfylla skilyrðin þannig öll þrjú árin.

Lagt er til að skylda til greiðslu menningarframlags nái ekki til streymisveitna með litla veltu eða fáa notendur, Ríkisútvarpsins ohf. eða sambærilegra almannaþjónustufjölmiðla og ekki til streymisveitna sem bjóða ekki upp á kvikmyndir, leikna sjónvarpsþætti og heimildamyndir. Þá nær skyldan ekki til svokallaðra mynddeiliveitna (e. video sharing platforms). Lagt er til að fjölmiðlanefnd geti, að beiðni streymisveitu, veitt undanþágu frá skyldu til greiðslu menningarframlags, þegar eðli eða innihald þjónustunnar gefur til kynna að skyldan sé óframkvæmanleg eða óraunhæf. Hafi streymisveitu, með staðfestu í íslenskri lögsögu, verið gert að greiða sambærilegt menningarframlag í öðru aðildarríki EES, sem hún beinir þjónustu sinni til, skal taka tillit til þess að hluta eða að öllu leyti, við ákvörðun menningarframlags

Lagt er til að fjölmiðlanefnd hafi umsjón með framkvæmd og annist umsýslu vegna innheimtu menningarframlags og að Kvikmyndamiðstöð Íslands taki við greiðslum og annist umsýslu með úthlutun úr Kvikmyndasjóði. Greiðslur renni í tiltekinn styrktarflokk sjóðsins og úthlutað verði úr sjóðnum án mismununar. Þá er lagt til að í frumvarpinu að ákvarðanir fjölmiðlanefndar um upphæð og greiðslu menningarframlags verði kæranlegar til yfirskattanefndar, í samræmi við 1. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993, og verði kærufrestur 30 dagar.

Bein fjárfesting í framleiðslu á innlendu efni telst vera fjárfesting í framleiðslu, samframleiðslu og sýningarréttindum eða samsvarandi í nýjum kvikmyndum, sjónvarpsþáttaröðum eða heimildamyndum. Fjárfesting í sýningarréttindum eldri en þriggja ára telst ekki til beinnar fjárfestingar í framleiðslu á innlendu efni í skilningi frumvarpsins. Kostnaður við fréttir, útsendingar frá íþróttaviðburðum, leiki, auglýsingar, textavarpsþjónustu eða fjarkaup telst ekki til beinnar fjárfestingar í framleiðslu á innlendu efni í skilningi frumvarpsins.

Innlent efni í skilningi frumvarpsins eru nýjar, evrópskar kvikmyndir, leiknir sjónvarpsþættir eða heimildaþættir sem hafa íslenska menningarlega og samfélagslega skírskotun, þar sem að lágmarki 75% efnis er á íslensku og efni uppfyllir þar að auki aðra af eftirfarandi kröfum.

a) 50% eða hærra hlutfall framleiðslukostnaðar er greitt á Íslandi.

b) 50% eða hærra hlutfall af upptökum viðkomandi myndefnis fer fram á Íslandi.

Áætlað er að frumvarpið muni skila tekjum sem renni í einn styrktarflokk Kvikmyndasjóðs.

Gert er ráð fyrir að áhrif frumvarpsins verði mest á streymisveitur sem fjárfesta lítið eða takmarkað í nýju, íslensku efni.

Um er að ræða innleiðingu á ákvæði 2. mgr. 13. gr. hljóð- og myndmiðlunartilskipunar 2010/13/EB. Að lokinni birtingu í samráðsgátt verður farið yfir umsagnir og ábendingar sem þar berast. Að því loknu, og með fyrirvara um samþykki Eftirlitsstofnunar EFTA, verður frumvarpið fullunnið og lagt fram á Alþingi haustið 2024.