Drög að tillögu til þingsályktunar um sjávarútvegsstefnu.

Í drögum að tillögu til þingsályktunar um sjávarútvegsstefnu er að finna framtíðarsýn íslensks sjávarútvegs til 2040. Meginmarkmið stefnunnar byggja á þremur stoðum sjálfbærar þróunar og er stefnunni ætlað að vera leiðbeinandi við ákvaðarnatöku um sjávarútveg, til að stuðla að hagkvæmri og sjálfbærri nýtingu sjávarauðlinda í sátt við umhverfi og samfélag. Stefnan tekur einnig mið af heimsmarkmiðum Sameinuðu þjóðanna um sjálfbæra þróun. Í stefnunni er lögð áhersla á sjálfbæra auðlindanýtingu í hafi, vöktun og viðbrögð við breytingum í lífríkinu, aukna þekkingu á hafinu með rannsóknum og menntun, hagkvæmni og verðmætasköpun, samfélag, jafnrétti, fæðuöryggi og matvælaöryggi.

Drög að frumvarpi til laga um sjávarútveg.

Frumvarp til laga um sjávarútveg tekur mið af þremur stoðum sjálfbærrar þróunar og lagt er til að sett verði ein heildarlög um sjávarútveg, þar sem sameinaðir eru núgildandi lagabálkar á sviði fiskveiðistjórnunar. Með því verði tryggð betri yfirsýn um þær reglur sem gilda um nýtingu og stjórnun nytjastofna sjávar. Frumvarpið byggir því að miklu leyti á núgildandi ákvæðum laga og í tilvísunartöflu má sjá á hvaða núgildandi ákvæðum einstök ákvæði frumvarpsins byggja. Helstu nýmæli frumvarpsins byggja á tillögum starfshópa Auðlindarinnar okkar, en þar er lögð áhersla á umhverfisþátt sjálfbærar þróunar og að nýting nytjastofna taki mið af vistkerfis- og varúðarnálgun. Þá er kveðið á um verndarsvæði í hafi og að stýring veiðiálags miðist við veiðarfæri og umhverfisáhrif þeirra í stað stærðar báta. Einnig er lögð áhersla á að auka gagnsæi, er varða eigna- og stjórnunartengsl útgerða, skýra hugtök og auka aðgengi að gögnum og birtingu upplýsinga. Þá eru lagðar til í minnisblaði matvælaráðuneytisins, tvær útfærslur á innviðaleið sem starfshópar Auðlindarinnar okkar lögðu til í stað úthlutun almenns byggðakvóta.

Helstu nýmæli frumvarpsins eru:

- Vistkerfis- og varúðarnálgun verði beitt með skýrari hætti en mælt er fyrir um í núgildandi ákvæðum laga.

- Verndarsvæði í hafi, ráðherra verði veitt heimild til að kveða á um vernd svæða þar sem nýting nytjastofna er takmörkuð eða bönnuð.

- Fiskveiðiárið verði almanaksárið, í stað 1. september til 31. ágúst ár hvert.

- Tegundum veiðarfæra verði beitt sem stjórntæki til að stýra veiðiálagi í stað þess að stærð skipa sé beitt sem stjórntæki.

- Mörk hámarksaflahlutdeildar verði rýmkuð hjá félögum sem skráð eru á markað, hækki um fjórðung og verði 15% og þannig hvatt til dreifðara eignarhalds og aukins gagnsæis um eignar- og stjórnunartengsl.

- Hugtakið yfirráð verði skilgreint með sama hætti og yfirráð skv. 17. gr. samkeppnislaga.

- Hugtakið tengdir aðilar nái til fjölskyldutengsla og taki til maka, sambúðarfólks, skyldmenna í beinan legg og fyrsta legg til hliðar, til samræmis við ákvæði um minnihlutavernd í lögum um hlutafélög.

- Sérregla um hlutdeildartengsl, þar sem lagt er til að aflahlutdeild félags telst að hluta til hjá eiganda að 20% eða meira í réttu hlutfalli við atkvæðisrétt hans í félagi.

- Aðlögunarfrestur, útgerðir hafi þrjú ár til að aðlaga sig að breyttum reglum, ef þær fara yfir mörk hámarksaflahlutdeildar skv. frumvarpinu.

- Upplýsingaskylda lögð á stærri útgerðir og þeim beri með reglubundnum hætti að veita Fiskistofu upplýsingar um eignarhald og eignartengsl.

- Lögð til viðvarandi eftirlitsskylda með eignarhaldi og eignatengslum og stofnuninni fengnar skýrari heimildir til að afla gagna til að sinna eftirliti sínu.

- Opinber birting á upplýsingum, m.a. um skiptingu aflahlutdeilda, eignarhald, eignartengsl og viðurlagaákvarðanir.

- Markmið byggðakerfa og mælikvarðar, þ.e. strandveiða, aflamarks Byggðastofnunar og innviðastuðnings, verði lögfest.

- Innviðastuðningur til sjávarbyggða komi í stað almenns byggðakvóta. Í samráði eru lagðar til tvær útfærslur á innviðastuðningi.

- Leyfi til nýtingar sjávargróðurs verði aðeins veitt að undangenginni fyrirspurn um mat á umhverfisáhrifum. Þá verði nýtingaráætlanir leyfishafa birtar opinberlega.

- Veiðigjald á uppsjávarfisk hækki úr 33% í 45% og samhliða verði fellt niður 10% álag á uppsjávarfisk. Þá er lagt til að felld verði brott ákvæði um að veiðigjald sé rekstrarkostnaður sem heimilt sé að draga frá tekjum.

- Viðurlagaheimildir Fiskistofu skýrðar og stofnunni veitt heimild til að fara fram á úrbætur, heimild til beitingu stjórnvaldssekta og heimild til að ljúka málum með sátt.

- Skel- og rækjubætur verði skertar um 25% á ári á 4 ára tímabili og úthlutun bóta verði hætt 31. desember 2028.

- Línuívilnun verði skert um 25% á ári á 4 ára tímabili og línuívilnun verði felld niður 31. desember 2028.

- Gildistaka frumvarpsins verði það að lögum, verði 1. september 2025.

Hér með er óskað eftir umsögnum, athugasemdum og ábendingum um drög til þingsályktunar um sjávarútvegsstefnu, drög að frumvarpi til laga um sjávarútveg og útfærslu á innviðaleið.