Til umsagnar
21.8.–1.9.2023
Í vinnslu
2.9.–10.10.2023
Samráði lokið
11.10.2023
Mál nr. S-151/2023
Birt: 21.8.2023
Fjöldi umsagna: 6
Drög að reglugerð
Innviðaráðuneytið
Sveitarfélög og byggðamál
Sjá niðurstöður í meðfylgjandi skjali.
Reglugerðinni er m.a. ætlað að einfalda og minnka umfang íbúakosninga sveitarfélaga og veita sveitarfélögum meira vald hvað kosningarrétt varðar í ráðgefandi íbúakosningum.
Hjálagt eru drög að reglugerð um íbúakosningar sveitarfélaga sem settar eru á grundvelli 133. gr. sveitarstjórnarlaga, sem hafa það markmið að einfalda og minnka umfang íbúakosninga sveitarfélaga og veita sveitarfélögum meira vald hvað kosningarrétt varðar í ráðgefandi íbúakosningum. Reglugerðinni er jafnframt ætlað að auka lýðræðisþáttöku og sjálfbærni sveitarfélaga og efla þannig sveitarstjórnarstigið.
Með lögum nr. 83/2022 sem samþykkt voru á Alþingi í júní 2022, voru gerðar breytingar á ákvæðum sveitarstjórnarlaga sem fjalla um íbúakosningar sveitarfélaga. Fólu lögin m.a. í sér að íbúakosningar sveitarfélaga færu ekki lengur fram á grundvelli meginreglna kosningalaga heldur á grundvelli reglna sem sveitarfélög skyldu setja sér sjálf um framkvæmd slíkra kosninga. Þá bar ráðherra sveitarstjórnarmála að setja reglugerð um þau lágmarksatriði sem geta þyrfti um í reglum sveitarfélaga um íbúakosningar til að tryggja örugga framkvæmd þeirra. Breytingarnar höfðu þau markmið að skýra og einfalda framkvæmd íbúakosninga og að minnka umfang þeirra og kostnað án þess að vega að öryggi og vandaðri framkvæmd slíkra kosninga.
Innviðaráðherra staðfesti reglugerð um íbúakosningar nr. 323/2023 þann 14. mars sl. á grundvelli laganna. Vinna við gerð reglugerðarinnar leiddi þó í ljós að til staðar væru ákvæði í sveitarstjórnarlögum sem gerðu það að verkum að framkvæmd íbúakosninga væri enn óþarflega þung í vöfum og takmarkaði möguleika sveitarfélaga á að nýta sér það úrræði að halda íbúakosningar til að leita eftir vilja íbúa í einstöku málum. Af þeirri ástæðu hafði innviðaráðaráðherra frumkvæði að því að í frumvarpi dómsmálaráðherra um breytingar á kosningalögum, sem lagt var fram á Alþingi á vordögum, voru lagðar til frekari breytingar á þeim ákvæðum sveitarstjórnarlaga sem fjalla um íbúakosningar.
Frumvarp þess efnis var samþykkt á Alþingi með lögum nr. 62/2023 í júní sl. þar sem gerðar voru ýmsar breytingar sem höfðu það markmið að einfalda og minnka umfang íbúakosninga ásamt því að sveitarfélögum var veitt meira vald hvað kosningarrétt varðar í ráðgefandi íbúakosningum og var litið til þess að breytingin væri til þess fallin að auka sjálfbærni sveitarfélaga, auka lýðræðisþátttöku og efla þannig sveitarstjórnarstigið.
Ný reglugerð fjallar um allar tegundir íbúakosninga sveitarfélaga og tekur mið af þeim lagabreytingum sem samþykktar voru í sumar um framkvæmd íbúakosninga. Nánar um þær meginreglur sem gilda um íbúakosningar sveitarfélaga og um efni reglugerðinnar í fylgiskjali.
Umsagnir voru birtar jafnóðum og þær bárust. Skoða umsagnir.
Skrifstofa sveitarfélaga og byggðamála
irn@irn.is