Með frumvarpi þessu eru gerðar breytingar á lögunum sem ætlað er að stuðla að gerð langtímaleigusamninga, einkum ótímabundinna samninga, og virkari forgangsrétti leigjenda til áframhaldandi leigu. Heimildir til gerðar tímabundinna leigusamninga eru takmarkaðar verulega. Skammtímaleigusamningar hafa verið ríkjandi samningsform hér á landi og er meðallengd samninga einungis 1,2 ár. Langtímaleigusamningar eru taldir stuðla að auknu húsnæðisöryggi leigjenda.

Einnig er leitast við að festa betur í sessi og tryggja eftirfylgni þeirrar grundvallarreglu húsaleigulaga að leigufjárhæð skuli vera sanngjörn og eðlileg í garð beggja samningsaðila. Þannig er gert ráð fyrir því að komið verði á skráningarskyldu leigusamninga og leiguverðs á samningstíma í nýjan opinberan gagnagrunn stjórnvalda, svokallaðan húsnæðisgrunn Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar. Gert er ráð fyrir að upplýsingar um markaðsleigu húsnæðis eftir svæðum og öðrum breytum verði birtar af hálfu stofnunarinnar og að slíkar upplýsingar muni framvegis nýtast við mat á því hvort leigufjárhæð sé sanngjörn og eðlileg í garð beggja samningsaðila. Lagt er til að skráningarskyldan hvíli á leigusala og að sambærileg sektarheimild verði fyrir hendi og nú gildir um brot gegn skráningarskyldu heimagistingar. Jafnframt er gert ráð fyrir að skráning hækkunar leigufjárhæðar í gagnagrunninn verði forsenda þess að hækkunin taki gildi gagnvart leigjanda. Í þessu sambandi er einnig lagt til að skráning leigusamnings í gagnagrunninn verði skilyrði skattaívilnunar vegna leigutekna sem og réttar til húsnæðisbóta, í stað þess skilyrðis sem nú er að samningi hafi verið þinglýst.

Einnig er lagt til að komið verði á sáttamiðlun hjá Húsnæðis- og mannvirkjastofnun sem hafi það hlutverk að aðstoða aðila leigusamnings, þeim að kostnaðarlausu, við að ná sáttum um tiltekin ágreiningsefni, svo sem leigufjárhæð, áður en ágreiningur er kominn á það stig leita þurfi bindandi úrskurðar kærunefndar húsamála.