Samgöngu- og sveitarstjórnarráðuneytið birtir hér til kynningar og samráðs drög að frumvarpi til nýrra laga um leigubifreiðar. Frumvarpinu er ætlað að leysa af hólmi lög nr. 134/2001 um leigubifreiðar.

Frumvarp til nýrra laga um leigubifreiðar er samið í samgöngu- og sveitarstjórnarráðuneytinu og byggir að meginstefnu til á tillögum starfshóps um heildarendurskoðun regluverks um leigubifreiðakstur sem skipaður var í október 2017 og skilaði tillögum í formi skýrslu í mars 2018. Drög að frumvarpinu voru fyrst kynnt á samráðsgátt stjórnvalda þann 17. maí sl. og um fimm vikna frestur veittur til umsagna. Tólf umsagnir bárust. Það frumvarp sem hér er birt inniheldur þær breytingar sem gerðar hafa verið á eftir að umsagnarfresti lauk. Tekin var ákvörðun um að veita hagsmunaaðilum tækifæri til að koma með frekari athugasemdir við drögin á þessu stigi, þ.e. áður en þau verða endanlega útbúin til framlagningar á Alþingi í haust.

Markmiðið með heildarendurskoðun regluverksins er að færa lagaumhverfi leigubifreiðamarkaðarins í frjálsræðisátt og tryggja örugga og góða þjónustu fyrir neytendur auk þess að tryggja að íslenska ríkið standi við alþjóðlegar skuldbindingar sínar samkvæmt samningnum um Evrópska efnahagssvæðið.

Tilefni frumvarpsins er m.a. það að í janúar 2017 tilkynnti Eftirlitsstofnun EFTA (ESA) íslenskum stjórnvöldum að stofnunin hefði hafið frumkvæðisathugun á leigubifreiðamarkaðnum á Íslandi og mögulegum hindrunum á aðgengi að honum. ESA hefur nú gefið út rökstutt álit varðandi lög um leigubifreiðar í Noregi en löggjöf þar í landi svipar um margt til þeirrar íslensku. Slíkt álit er undanfari dómsmáls fyrir EFTA dómstólnum, bregðist aðildarríki ekki við álitinu. Í álitinu komst ESA að þeirri niðurstöðu að norska ríkið bryti gegn skyldum sínum skv. 31. gr. EES-samningsins sem kveður á um stofnsetningarrétt ríkisborgara EES-ríkja. Þannig fæli fyrir fram ákveðinn fjöldi atvinnuleyfa í sér ólögmæta takmörkun, reglur um úthlutun starfsleyfa sem byggja á starfsreynslu væru ekki fyrirsjáanlegar, hlutlægar og lausar við mismunun og loks var gerð athugasemd við skyldu sumra leyfishafa til að hafa afgreiðslu á leigubifreiðastöð. Reglurnar sem ESA gerði athugasemdir við eru svipaðar þeim sem er að finna í núgildandi lögum um leigubifreiðar hér á landi.

Frumvarpinu er skipt í fimm kafla. Í fyrsta kafla er að finna almenn ákvæði í tengslum við efni frumvarpsins. Annar kafli inniheldur ákvæði um leyfisveitingar á grundvelli laganna og skilyrði leyfa. Í þriðja kafla er svo að finna ákvæði sem snúa að rekstri leigubifreiða, í fjórða kafla eru ákvæði um eftirlit með starfseminni og í fimmta kafla ýmis önnur nauðsynleg ákvæði svo sem um gildistöku og lagaskil, gjaldskrárheimildir Samgöngustofu o.fl.

Meðal breytinga sem lagðar eru til eru afnám takmörkunarsvæða og fjöldatakmarkana atvinnuleyfa, afnám skyldu leigubifreiða til að hafa afgreiðslu á leigubifreiðastöð og breyttar kröfur til þeirra sem hyggjast starfa sem leigubifreiðastjórar. Í frumvarpinu er gert ráð fyrir því að til verði tvær tegundir leyfa sem tengjast akstri leigubifreiða. Annars vegar atvinnuleyfi, sem mun veita réttindi til að aka leigubifreið í eigu rekstrarleyfishafa í atvinnuskyni, og hins vegar rekstrarleyfi, sem mun veita réttindi til að reka eina leigubifreið sem er í eigu rekstrarleyfishafa eða skráð undir umráðum hans og aka henni í atvinnuskyni.

Gerðar eru breytingar á skilyrðum til að mega reka leigubifreiðastöð og rekstrarleyfishöfum heimilað að framselja hluta af skyldum sínum með samningi til leigubifreiðastöðvar.

Gert er ráð fyrir því að heimilt verði að aka án þess að gjaldmælir sé til staðar í bifreið í þeim tilfellum þegar samið hefur verið fyrir fram um heildarverð fyrir ekna ferð.

Frestur til að skila inn umsögnum er til 12. ágúst 2019 en umsagnir verða birtar jafnóðum í samráðsgáttinni.