Leiðbeiningarefni um einkaflug

Almennar upplýsingar um einkaflug

Flugáætlun og farþegalistar

Leggja þarf inn flugáætlun fyrir:

öll flug, eða hluta flugs, sem skulu njóta flugstjórnarþjónustu
allt blindflug
allt millilandaflug
flug sem vill njóta viðbúnaðarþjónustu

Ef flogið er frá einum óstjórnuðum flugvelli til annars er ekki krafa um að leggja inn flugáætlun. Ef það flug vill njóta viðbúnaðarþjónustu, þarf að leggja inn flugáætlun.

Sjá Iceland AIP ENR 1.10 fyrir meiri upplýsingar um flugáætlanir

Almenn góð vinnubrögð:

leggja inn flugáætlun fyrir öll flug, hvort sem það á að njóta flugstjórnarþjónustu eða ekki
skilja eftir upplýsingar um farþega um borð á brottfararstað ef kæmi til flugslyss eða að flugvél týnist
láta alltaf vin eða fjölskyldumeðlim vita af fyrirætluðu flugi og áætluðum lendingartíma.

Ef af einhverjum ástæðum reynist erfitt eða ómögulegt að skilja eftir flugáætlun og farþegalista á pappír á brottfararstað, er hægt að:

senda skilaboð í síma
senda tölvupóst á flugklúbb, vini eða fjölskyldu

með flugáætlun og farþegalista sem væri þá aðgengileg ef þörf væri á.

Ef ekki er lögð inn flugáætlun og kemur til slyss þá er hætta á að hjálp berist seint ef enginn veit af viðkomandi flugi.

Í Part-NCO er ekki gerð bein krafa um að flugstjóri geri massa- og jafnvægisútreikninga fyrir hvert flug. Þrátt fyrir það er mjög mikilvægt að gera þessa útreikninga áður en farið er í flug, sérstaklega ef hleðsla vélarinnar er nálægt leyfilegri hámarksþyngd. Mörg flugslys má beint reka til þess að flugvél var of þung eða rangt hlaðin fyrir flugtak.

Í Part-NCO hluta reglugerðar nr. 965/2012 (skv. breytingarreglugerð nr. 800/2013), grein NCO.GEN.105, segir:

"Flugstjórinn skal bera ábyrgð á að leggja aðeins upp í flug ef hann hefur gengið úr skugga um að farið sé að öllum starfrækslutakmörkununum sem um getur í lið 2.a.3 í IV. viðauka við reglugerð (EB) nr. 216/2008, þ.e.: iv. að massi loftfarsins og staðsetning þyngdarmiðju séu þannig að flugið geti farið fram innan þeirra takmarkana sem mælt er fyrir um í lofthæfiskjölunum,“

Gerð hleðsluskráar er ein leið til að flugstjóri geti gengið úr skugga um að massi loftfarsins og staðsetning þyngdarmiðju séu innan takmarka flugvélarinnar. Fyrir litlar flugvélar væri t.d. hægt að útbúa fyrirfram nokkrar hleðsluskrár sem myndu eiga við algengar hleðslur vélarinnar (2 farþegar + fullir tankar, 2 fullorðnir + 2 börn + 30 USG eldsneyti o.s.frv.). Einnig er hægt að nálgast smáforrit í snjallsíma þar sem hægt er að gera massa- og jafnvægisútreikninga fyrir litlar flugvélar.

Í Part-NCO er ekki gerð bein krafa um að flugstjóri geri útreikninga um afkastagetu flugvélarinnar. En í Part-NCO hluta reglugerðar nr. 965/2012 (skv. breytingarreglugerð nr. 800/2013), grein NCO.POL.110, segir:

"Flugstjórinn skal aðeins starfrækja loftfarið ef afkastageta loftfarsins uppfyllir gildandi flugreglur og aðrar takmarkanir sem eiga við um flugið, loftrýmið eða flugvellina eða starfrækslusvæðin sem notast er við, að teknu tilliti til nákvæmni í gerð korta og landabréfa sem notast er við."

Flugstjóri þarf að vera fullviss um afkastageta flugvélarinnar sé nægileg, þ.e.a.s. að flugvélin geti tekið á loft og lent innan flugbrautarinnar sem ætlað er að nota. Þetta á auðvitað líka við um klifurgetu í brottflugi. Í létthlaðinni flugvél í flugtaki eða lendingu á langri flugbraut er auðvelt að vera viss um getu flugvélarinnar. En þegar þyngd flugvélar nálgast leyfilega hámarksþyngd eða flugbrautin er stutt, gras eða möl, eða þakin snjó, er mikilvægt að reikna út flugtaksþyngd og nota töflur í handbók flugvélarinnar til að ganga úr skugga um að mögulegt sé að taka á loft eða lenda á flugbrautinni.

Sjá einnig Lendingar og flugtök á grasbrautum og gljúpum malarbrautum

Það er ekki heimilt að fljúga með farþega gegn gjaldi á íslandi nema með flugrekstrarleyfi fyrir flutningaflug. Hinsvegar er heimilt að skipta kostnaði við einkaflug upp að vissu marki.

Í 6. gr. reglugerðar nr. 965/2012 (skv. breytingarreglugerð nr. 379/2014 ) segir:

"4a. Þrátt fyrir 1. og 6. mgr. 5. gr. má eftirfarandi starfræksla einfaldra, vélknúinna loftfara fara fram í samræmi við VII. viðauka:
a) flug þar sem óbreyttir einstaklingar skipta með sér kostnaði, með því skilyrði að þessi beini kostnaður deilist niður á alla sem um borð eru, þ.m.t. flugmanninn, og að einstaklingarnir sem skipta með sér þessum beina kostnaði séu ekki fleiri en sex,"

Beinn kostnaður telst aðeins sá kostnaður sem verður til vegna flugsins, þ.e. eldsneyti, lendingargjöld eða leigugjöld fyrir flugvél. Enginn hagnaður má vera af fluginu.

Lög og reglur

Ísland er meðlimur í EASA sem er Flugöryggisstofnun Evrópusambandsins.

Reglugerðin sem tekur á starfrækslu loftfara er reglugerð nr. 965/2012 með síðari breytingum. Sá hluti reglugerðarinnar sem tekur á einkaflugi með litlum flugvélum eins og tíðkast hér á landi kallast Part-NCO (Non-Commercial operations with other than complex-motor-powered-aircraft). Hægt er að nálgast reglugerðina með nýjustu breytingum á ensku á vef EASA .
Part-NCO er aðgengilegur á íslensku í þýddri reglugerð nr. 800/2013.

Fyrir loftför sem falla ekki undir EASA reglugerðina

Loftför sem hafa ekki fengið tegundavottorð frá EASA og heimasmíðuð loftför.

Reglugerðir um almannaflug nr. 694/2010 fyrir flugvélar
Reglugerð nr. 695/2010 fyrir þyrlur

Mikilvægt er að þekkja þær reglugerðir sem eiga við flugvélina sem er flogið þar sem munurinn getur verið þónokkur. Sem dæmi má nefna að eldsneytiskröfur eru að einhverju leiti ólíkar milli reglugerðanna.

EASA tegundavottorð

EASA gefur út lista yfir öll loftför sem fá EASA tegundavottorð.

Eftirfarandi loftför eru ekki með tegundarvottorð frá EASA

Heimasmíðuð loftför og fisflugvélar.
Loftför sem voru hönnuð fyrir 1. janúar 1955 og framleiðslu hætt fyrir 1. janúar 1975.
Loftför hönnuð eða breytt til nota við rannsóknir eða tilraunir og framleidd í fáum eintökum.
Loftför notuð í hernaði.

Leiðbeiningarefni einkaflug

Ekki er heimilt að fljúga með farþega gegn gjaldi eða í ábataskyni hér á landi nema samkvæmt gildu flugrekstrarleyfi fyrir flutningaflug.

Frá þessari reglu eru þrjár undantekningar.

Flugkennsla.

Flugskólum og flugkennurum er heimilt að taka gjald fyrir flugkennslu til útgáfu eða viðhalds flugréttinda sem falla undir starfsheimildir þeirra.

Skipting kostnaðar

Heimilt er að skipta kostnaði í einkaflugi að uppfylltum eftirfarandi skilyrðum:

Eingöngu er heimilt að skipta beinum kostnaði vegna þess flugs sem um ræðir. Undir beinan kostnað getur til dæmis fallið eldsneytiskostnaður, flugvallagjöld eða leiga á vél. Viðhaldskostnaður, tryggingar og annar viðvarandi kostnaður telst hins vegar ekki til beins kostnaðar við flugið í þessum skilningi.
Flugmaður verður að taka þátt í skiptingu kostnaðar og má ekki hagnast á fluginu.
Ekki mega vera fleiri en sex um borð í loftfarinu að flugmanni meðtöldum.

Kynningarflug

Flugskólum og félögum sem stofnuð eru í þeim tilgangi að kynna sport- eða tómstundaflug er heimilt að taka gjald fyrir kynningarflug með eftirfarandi skilyrðum:

Fyrirtækið starfræki loftfarið á grundvelli eignarhalds eða tómaleigu.
Flugið skapi ekki hagnað, sem greiddur er út utan fyrirtækisins.
Flug með aðra en þá sem eru meðlimir í viðkomandi fyrirtæki má aðeins vera lítill hluti af starfsemi fyrirtækisins.

„The Dirty Dozen“ er listi yfir tólf algengustu mannlegu þættina sem leitt geta til slysa eða atvika í flugtengdri starfsemi. Víða um heim hafa þessi atriði verið sett fram á tólf veggspjöldum með það að markmiði að gera fólk meðvitaðra, minna á og benda á leiðir til að koma í veg fyrir slys eða atvik af völdum mannlegra mistaka.

Hugmyndin að „The Dirty Dozen“ listanum kemur frá Gordon DuPont sem tók hann saman árið 1993 þegar hann starfaði hjá Transport Canada. DuPont nýtti hann við þjálfun og fræðslu til flugvirkja á mannlega þættinum og hefur síðan verið notaður um allan heim. Listinn vísar einnig til veggspjaldaherferðar „The Maintenance And Ramp Safety Society (MARSS) sem okkar veggspjöld byggja á.

Samgöngustofa hefur gefið út tólf veggspjöld, eitt veggspjald fyrir hvern þátt listans, þar sem hugmyndir að leiðum til að koma í veg fyrir að gera þessi mistök koma fram.

1. Lack of communication

9. Lack of Assertiveness

PDF

10. Stress

PDF

11. Lack of Awareness

PDF

12. Norms

PDF

Flugöryggisstofnun Evrópu (EASA) hefur nú útbúið nýtt fræðsluefni fyrir einkaflugmenn með það að markmiði að auka öryggi, leiðbeina og miðla góðum ráðum. Í hverjum mánuði birtist ný myndasaga þar sem hún Freyja, 32 ára flugkennari hjá EASA mun fræða okkur um öruggt flug.